‘Mensen moeten weten dat zwarte mensen niet alleen onderdrukt zijn geweest’

Op een regenachtige maandag bellen Yusuf, Nouraya en Shamsheddin van basisschool De Schelp in Eindhoven aan bij de 55-jarige Gisèle Mambre. Op haar 18de vertrok ze uit Curaçao. Ze vloog samen met enkele honderden leeftijdsgenoten de oceaan over, om hier in Nederland te gaan studeren. Het was moeilijk om haar thuis en familie achter te laten en tegelijkertijd ook leuk: ze wilde het kleine Curaçao verlaten en stond ervoor open nieuwe dingen te ontdekken.

Wat heeft u zelf willen leren over Curaçao?
‘Ik heb veel geleerd op Curaçao toen ik daar woonde, dat we bijvoorbeeld gekoloniseerd zijn door Nederlanders – maar er werd ons ook veel niet geleerd. Over hoe erg de tot slaaf gemaakten het hadden bijvoorbeeld. Ik kom zelf ook uit een familie van mensen die tot slaaf gemaakten hebben gehouden en mensen die tot slaaf gemaakt waren. En juist van die verhalen, die ik hoorde van mijn tante die zelf ook geschiedenis gaf, heb ik geleerd, zij leerde me meer dan wat ik op school kreeg.

En omdat het onderwijs op Curaçao en in Nederland hetzelfde is, denk ik dat ook veel Nederlandse kinderen dit niet weten. Je leerde in die tijd alleen maar over de Nederlandse helden, je leerde niet over de mensen uit Afrika die daar weg zijn gehaald. Ook weten veel mensen niet dat Curaçao, samen met de andere eilanden, eigenlijk met Nederland één land is, maar dan met veel water ertussen. We hebben hetzelfde Nederlandse paspoort. Het klimaat is anders, het is klein, er wonen veel zwarte mensen, een beetje het tegenovergestelde van hier. Dat is allemaal anders, maar tóch horen we bij elkaar.’

Praat u nog met uw voorouders?
‘In gedachten wel, ze leven niet meer dus echt praten kan niet. In gedachte heb ik vaak gesprekken met ze, ook omdat ik zelf verhalen schrijf. Dus ik probeer me te bedenken hoe de twee generaties voor mijn oma, die slavernij hebben gekend, hebben geleefd.

Toen mijn oma nog leefde vertelde ze me verhalen over haar jonge jaren. Ze is niet in slavernij geboren maar als gevolg van de slavernij moesten ze heel hard werken omdat ze niet zoveel geld hadden. Mijn opa was een visser. De vis die hij ving werd verkocht door mijn oma. Maar dat was niet genoeg om het gezin te onderhouden, dus bakte mijn oma ook brood en verkocht dat.’

Waarom is het eigenlijk belangrijk om helden te kennen?
‘Ik was op zoek naar helden van Curaçao omdat je eigenlijk alleen maar weet over helden van de witte Nederlandse geschiedenis, en dat zij eropuit zijn gegaan om de wereld te veroveren. Maar ik denk dat wij zelf ook veel helden hebben gehad. Mensen die in opstand zijn gekomen, bijvoorbeeld tegen onderdrukking. Dat vind ik belangrijk om zelf te weten en om aan andere mensen te laten weten, daar krijg je ook eigenwaarde van. En om te beseffen dat mijn voorouders niet alleen tot slaaf gemaakt waren, maar dat ik ook uit een geslacht kom waar mensen dapper zijn geweest. Ik wil weten hoe mij dat heeft gevormd en het is belangrijk om te weten dat zwarte mensen niet alleen onderdrukt zijn geweest. Wij hebben zelf ook koninkrijken gehad, wij zijn ook belangrijk. Als je alleen maar ziet en hoort over witte helden, zeker als klein kind, dan zie je niet de andere belangrijke mensen aan wie jij je kunt spiegelen. Dat vind ik echt een gemis.’

Hoe gaat het nu met u, heeft u een goed leven?
‘Ik heb inmiddels op verschillende plekken in Nederland gewoond, gestudeerd en gewerkt. Hier in Eindhoven zit ik in de gemeenteraad als raadslid en vertegenwoordig ik de inwoners van Eindhoven. Dat vind ik heel leuk om te doen en dat had ik niet bedacht toen ik meer dan dertig jaar geleden hier naartoe kwam, dat ik in de politiek zou gaan. Daarnaast heb ik een goed leven met mijn man. We doen veel samen en met vrienden en ik zet me in voor mensen die het minder goed hebben omdat ik het zelf goed heb.’