‘Ik werd uit liefde afgestaan’


Saly, Thomas, Aya vertellen het verhaal van Jetje Emden, 2 jaar toen de oorlog begon
Ben ViljoenstraatAmsterdam-Oost

Wij zijn Saly, Thomas en Aya en we interviewden Jetje Emden, die op tweejarige leeftijd met haar ouders, broer en zusje in de Transvaalbuurt woonde toen de oorlog begon. Toen het gezin zich moest melden bij de Hollandsche Schouwburg, hebben Jetjes ouders haar uit liefde afgestaan in de hoop dat ze de oorlog zou overleven. Ze kwam terecht bij een gezin met 5 kinderen in Friesland. Haar ouders, broer en zusje zag ze niet meer terug.

 

Hoe bent u in Friesland terecht gekomen?
“Alle joodse mensen in Amsterdam moesten naar de Hollandsche schouwburg, en van daaruit werden ze met de trein naar Westerbork gebracht. Er was ook een Duitse jood, Walter Süsskind, en hij kende een van de Duitse SS’ers die de leiding had nog van school. Met hem en de directrice van de crèche aan de overkant wist Walter ervoor te zorgen dat veel joodse baby’tjes gered werden. Ik ben aan iemands hand meegenomen en in een aardappelboot van Amsterdam naar Lemmer gevaren. Onder de aardappels. Niemand heeft me ooit verteld hoe dat precies ging; daar werd niet over gepraat.”

Wat weet u van uw onderduiktijd?
“Ik zat niet in een kast verborgen zoals Anne Frank, maar in een gewoon huis in Friesland bij een gezin met 5 kinderen. Ik was jonger dan de jongste, en paste ook met mijn uiterlijk precies in het plaatje. Ik viel dus niet op.

Ik heb toen ik daar woonde altijd gedacht dat mijn pleegouders mijn echte ouders waren. Mijn pleegzus moest altijd met mij mee naar bed omdat Ik zo huilde. Dan kwam mijn pleegvader naar boven en vroeg: ‘Wie ben jij? Waar kom je vandaan?’, waarop ik dan moest antwoorden dat ik uit Rotterdam kwam.

In Rotterdam woonden geen joden, en mijn pleegvader ramde dat antwoord erin zoals we ook tafeltjes leerden. Als de Duitsers zouden komen en me die vraag zouden stellen, zou ik dat antwoord geven en zouden ze denken dat ik niet joods was.”

Wat gebeurde er met u na de oorlog?
“Na de oorlog vertelden mijn pleegouders dat ze niet mijn echte ouders waren. Mijn pleegvader heeft gezocht of er nog familie in Amsterdam was, maar op een tante na was er niemand meer. Toen ik In de jaren ‘60 zelf mijn eerste kind kreeg voelde ik het gemis pas echt en ben ik gaan zoeken in de hoop ergens informatie te vinden over mijn familie. 15 jaar geleden hoorde ik opeens dat er nog marktvergunningen met foto waren in het stadsarchief. Ik wist dat mijn vader altijd op de markt had gestaan, dus ik belde het stadsarchief en ze vonden zijn vergunning. Dit was de eerste keer dat ik een foto van mijn vader zag. Mijn kinderen en zelfs mijn kleinzoon lijken op hem. De foto staat nu uitvergroot bij me thuis. Het is het enige van mijn familie dat ik heb.”

foto’s: Marieke Baljé

Contact


Heb je een vraag aan ons? Wilt u meedoen als verteller, als basisschool, of een bijdrage leveren door een interview te begeleiden? Neem contact op, we helpen graag verder.

Christine: +31 6 816 834 18

NL41 TRIO 0254 753892