‘Ze ging weg als een dun vrouwtje op de fiets en kwam heel dik weer thuis.’

Jo Spaargaren- Breddels woont als kind in de oorlog naast haar toekomstige echtgenoot Adriaan Spaargaren. Hij woont op Rijswijksestraat 172 en zij op 179.

Wat is het ergste dat u is bij gebleven van de oorlog?
Henkie was een vriendje van mij en hij woonde bij zijn opoe. Henkie’s moeder was overleden. Dood gegaan van de honger. In de oorlog was er geen hout meer voor doodskisten. Hiervoor werd karton gebruikt. Omdat er een hele smalle trap was in het huis, moest de kist via het raam naar beneden. Omdat het karton nat was geworden viel ze zo op de grond. Dat heb ik gezien en dit beeld is mij altijd bij gebleven.

Wat kregen jullie te eten in de oorlog?
Wij hadden tijdens de oorlog heel weinig te eten. We aten zelfs rauwe suikerbieten en aardappelschillen. Ook kauwden we op een stukje teer van de weg. Mijn moeder probeerde voor ons aan eten te komen. Ze ging weg als een dun vrouwtje op de fiets en kwam heel dik weer thuis. Onder haar jas had ze eten verstopt. Om het kacheltje aan te maken zocht ik tussen de spoorweg kooltjes die ik zeefde. De antraciet die overbleef deed ik in een zakje en daar werd de majokachel mee aangemaakt.

Is er ook nog iets moois gebeurd in de oorlog?
Op een dag in de hongerwinter hoorde ik meisjes op klompen lopen. Die gingen naar het clubhuis. In het clubhuis was een heel groot lokaal waar een heerlijke warme kachel stond te branden. Daar zaten kinderen met oude jasjes aan die het koud hadden. En wie kwam daar aanlopen? Meester de Bruin, de leider van het clubhuis. Hij had een grote mand met aardappels bij zich. We kregen een aardappel die we in de kachel mochten poffen. Er kwam een hele dikke laag zwarte roet omheen. Na een tijdje konden we de aardappel pellen en opeten. Onze gezichten werden er zwart van. Meester de Bruin had ook een beetje zout, wat het extra lekker maakte. Het lekkerste wat we ooit hebben gegeten. Dat is een herinnering die ik nooit meer vergeet.