‘Toen de boeken in aanraking kwamen met het vuur, vlogen ze de lucht in’

Mikel, Seyan en Daveney hebben in hun school, basisschool Strijp Dorp in Eindhoven, een gezellig interviewhoekje ingericht. Hun gast is Piet Hoppenbrouwers, geboren aan het Stratums Eind in 1934. Hij kan veel vertellen over de oorlog in Eindhoven.

Wat heeft veel indruk op u gemaakt in de oorlog?
‘Op een dag toen ik zangles had gehad, liep ik met enkele andere jongens naar huis. We kwamen langs het kerkhof bij de brandweerkazerne, toen we iemand hoorden huilen. Het was een jongen die verstrikt zat in het prikkeldraad. We hebben die jongen voorzichtig losgemaakt en naar zijn ouders gebracht. Het was de zoon van onze reservedokter, dokter Slager, en die familie woonde op de Wal. Het was een Joodse familie en daarna heb ik er nooit meer iets over gehoord. Tot ik tien jaar geleden eens op het internet ging zoeken. Het bleek dat het gezin was gedeporteerd naar kamp Auschwitz, de moeder van het gezin is kort voor de bevrijding gestorven. De vader, dokter Slager, en zijn zoon Jack en zijn dochter zijn teruggekeerd naar Nederland. De zoon, Jack, die wij dus uit het prikkeldraad hadden bevrijd, is later ook huisarts geworden, in Buren (Gelderland). In de stad liggen allemaal van die Struikelsteentjes. Op hun oude adres aan de Wal zou er ook een komen, voor de overleden moeder. Ik heb toen contact opgenomen met de weduwe van Jack, want hij was inmiddels overleden, en gevraagd of ik mijn verhaal mocht doen over dat prikkeldraad. De weduwe was heel verrast, want ze had dat nog nooit gehoord. Toen de Struikelsteen officieel werd neergelegd, heb ik mijn verhaal mogen houden.’

Waarom moesten de ramen worden verduisterd?
‘De klok was anders, het was heel lang licht, de hele oorlog lang. Mijn vader plaatste een behangplank, van zo’n behangerstafel, voor de deur. En drie grote planken voor de grote ramen. Want de Engelse vliegtuigen mochten ’s nachts geen licht zien. Dat was een maatregel van de Duitsers. Toen we op 18 september bevrijd waren, dachten we dat het niet meer nodig was om de ramen te verduisteren. Bij de eerste bom die er viel op 19 september, schoten bij ons in de keuken alle ramen eruit. Mijn broer was in de keuken en mijn vader pakte hem bij zijn kladden en sleepte hem de huiskamer in. En meteen pats, vlogen alle ramen eruit.

Een van de soldaten, die ons bevrijd hadden, had kiespijn en wij hadden een drogisterij. Ons vader zag het en gaf deze soldaat twee pijnstillertjes. Na een minuut of tien was de kiespijn weg. Hij was bevrijd van zijn kiespijn en wij waren bevrijd van de oorlog. Dat speciale moment was voor mij het gevoel van de bevrijding.

U heeft ook gezien hoe een boekhandel in de buurt in de brand vloog. Hoe was dat voor u?
‘Er was een bom gevallen op boekhandel van Piere, die zat toen nog tegenover de Catharinakerk, op de hoek van de Rechtestraat. Daardoor vloog de zaak in brand en toen de boeken in aanraking kwamen met het vuur, vlogen ze de lucht in. Het gebeurde ’s nachts en mijn vader maakte mij wakker om te gaan kijken. Het was een prachtig gezicht dat ik heel mijn leven niet vergeet. Maar wel met lelijke gevolgen. Aan de overkant van de straat, waar de achtertuinen waren, stond ook alles in de brand. Gelukkig is ’s nachts de wind gedraaid en viel die brand een beetje weg. Ze kwamen bij ons een bijl halen om de brandende bomen te kappen en een emmer water om te blussen. Rondom ons huis zijn er toen diverse doden en zwaar gewonden gevallen.

Wij zaten op een gegeven moment met veertig man in onze huiskamer, onder wie Jantje Meeuwis die gewond was geraakt. Vier mannen stonden klaar om hem op een brancard naar het ziekenhuis te brengen. Maar toen ze buiten kwamen, stuitten ze op een blindganger, dat is een bom die later ontploft. Jantje sprong snel van de brancard af en meteen zat-ie weer bij ons in de huiskamer. Midden in die beruchte nacht kwam de pastoor langs om te kijken of hij ergens kon helpen. Hij riep: ‘Zijn hier nog gewonden, zijn hier nog gewonden?’ Dat hoor ik ’s nachts nog wel eens en daar word ik soms wakker van, van die stem van die pastoor.’