‘Joodse mensen fotograferen ’

Monica Kaltenschnee heeft alle foto’s en spullen van Annemie Wolff geërfd, toen zij in 1994 overleed. Mevrouw Kaltenschnee vertelde ons over Annemie zoals zij haar gekend heeft. Annemie Wolff heeft in de Tweede Wereldoorlog heel veel heftige dingen meegemaakt, maar daar wilde ze nooit over praten. We vonden het moeilijk te begrijpen dat mevrouw Kaltenschnee en mevrouw Wolff nooit over die nare tijd spraken. 

Hoe kende u Annemie Wolff?
“Ze was de achterbuurvrouw van mijn grootmoeder. Ze waren goed bevriend. Annemie heeft mij zelfs geboren zien worden. Annemie was veertig jaar ouder dan ik, maar dat leeftijdsverschil stond onze vriendschap niet in de weg. Annemie was een actieve zelfstandige vrouw met een groot gevoel voor humor, die midden in de maatschappij stond.
Ik weet nu dat ze verschrikkelijke dingen heeft meegemaakt in de oorlog, maar ik heb er zelf nooit met haar over gesproken. Veel mensen zwegen na de oorlog en zij was ook zo iemand.  

Wat weet u over haar leven in de oorlog?
"Ik was zelf al in de twintig toen mijn moeder me vertelde hoe Annemie en haar man Helmuth in Amsterdam terecht waren gekomen. Annemie en Helmuth Wolff kwamen uit Duitsland en omdat Helmuth Joods was, werden ze daar vervolgd. In 1933 vluchtten ze naar Nederland. Toen in 1940 de Duitsers Nederland binnenvielen, probeerde het echtpaar samen een einde aan hun leven te maken. ‘We gaan toch dood, dan nemen we liever het lot in eigen hand’, hebben ze waarschijnlijk gedacht. 
Helmuth overleed, maar Annemie werd op tijd gevonden en kon nog gered worden. Voor Annemie bleef Helmuth altijd de liefde van haar leven. ’In mijn huis is zelfs geen plek voor de vulpen van een andere man’, zei ze weleens.”

Waarom maakte ze in 1943 foto’s van mensen uit de Rivierenbuurt?
“Annemie was professioneel fotograaf: de mensen betaalden voor het maken van hun portret. Ze kwamen naar haar toe voor foto’s die ze wilden hebben voor valse persoonsbewijzen of bijvoorbeeld om naar familie te sturen. Mensen hadden behoefte om iets vast te leggen: het moment dat de familie nog bij elkaar was, of dat er een baby was geboren… Ze wisten niet wat hen te wachten stond en hoopten dat ze de oorlog zouden overleven, maar niets was zeker.”

Benieuwd geworden naar de foto's van Annemie Wolff? Kijk op de website: http://stichtingwolff.nl/