‘We zaten nog maar net in het klompenhok toen de bommen vielen’

Op een stralende winterdag gaan Mano, Tjebbe en Thomas langs bij Jaap en Corrie van den Boogaard. Jaap is al 92 jaar – wat reacties als ‘whoaaaaah’ oplevert – en Corrie is maar een jaartje jonger. Iets eerder dan gepland bellen ze aan, maar ze worden met open armen ontvangen. Foto’s worden van de muur en uit de kast gehaald en het stel vertelt de verhalen van toen zij als jonge boerenkinderen in de polders rondom de stad woonden. Op de plek waar nu Nieuw-West is gebouwd, en waar de school (Spring High) van de kinderen staat.

Wat weet u nog van de oorlog? 
Jaap: ‘De oorlogsjaren hebben we heel bewust meegemaakt. Toen de oorlog uitbrak in 1940 was mijn vrouw elf jaar, ik was een jaar of twaalf. Onze ouders kenden elkaar – al die boeren kenden elkaar – dus je hoorde wel eens wat over de ander. Vroeger stonden hier in Nieuw-West helemaal nog geen huizen, er waren weilanden en boerderijen. Wij woonden op de Uitweg, op een boerderij met koeien.
Ik weet nog goed dat we achter de boerderij stonden te kijken naar de bombardementen op Schiphol en toen zagen we Eskadrille vliegtuigen vanaf Amstelveen komen. Eén zeker, maar misschien waren het er twee; die kregen een voltreffer van het afweergeschut dat vlak achter onze boerderij stond. We dachten dat ze naar Schiphol draaiden, maar opeens draaiden ze om. Toen riep mijn vader dat we naar binnen moesten. We zaten amper in het klompenhok, de ingang van de keuken, toen de bommen vielen. Eén bom viel in de boomgaard achter onze boerderij. Een meter of tien, misschien twintig, bij ons vandaan. Alles stortte naar voren, tegen de bomen. Van het achterhuis, de keuken en de slaapkamer van m’n broer en mij was níets over. Alles was weg. Mijn zusje had twee scherfjes in d’r hoofd. Ze had een hele grote wond, en ze heeft toen drie maanden in het Wilhelmina Gasthuis gelegen. De dokters dorsten het niet eruit te halen. Ze heeft op het kantje gelegen, maar met de rest is het gelukkig goed afgelopen.’

Hoe was het voor de boeren tijdens de Hongerwinter?
Corrie: ‘Echte honger hebben wij nooit gehad, want we hadden van alles wel wat. Thuis maakten we ook wel kaas. Gewoon voor ons eigen [gezin], hoor. En boter karnen, dat moest ik altijd doen. Ook slachtten we wel eens wat, maar alles ging stiekem. Wij hadden ook bonnen. Als we moesten schuilen voor de bommen, dan had mijn moeder altijd d’r tassie bij zich, want daar zaten de bonnen in. Bonnen om bijvoorbeeld brood, suiker en schoenen mee te mogen kopen. Want je kon het niet zomaar meer kopen met geld, je had daar bonnen voor nodig.
De mensen uit de stad pikten soms schapen van het land, omdat ze zo’n ontzettende honger hadden. In de laatste maanden van de oorlog fietste Jaap met een vriend, ook een boerenjongen, over de Uitweg om een oogje in het zeil te houden. Daar moesten we wel toestemming voor vragen aan de Duitsers – allemaal gedoe – in verband met de avondklok.
Onze boerderij was de eerste boerderij van Sloterdijk af. Mensen kwamen vaak bij ons om melk vragen. Dat moesten we stiekem geven, want ook dat mocht niet; we moesten de melk afleveren. Omdat sommige mensen meerdere keren per dag kwamen, hadden we een lijstje. Dan schreven we op ‘juffrouw met wit hondje’. We kenden die mensen niet bij naam, maar zo wisten we wie er die dag al was geweest.’

Hebben jullie wel eens mensen doodgeschoten zien worden?
Corrie: ‘Voor onze boerderij op de Haarlemmerweg liep een trambaan. Mensen hadden daar een trein laten ontsporen. Als straf hebben de Duitsers toen drie onschuldige gevangenen, die er niets mee te maken hadden, doodgeschoten op die trambaan. Van mijn vader moesten we naar achteren, want hij wilde niet dat we zouden zien wat er ging gebeuren. Maar mijn zus en ik zijn stiekem naar boven gegaan en hebben vanuit het slaapkamerraam alles gezien.’
Jaap: ‘Dat was de Duitse gewoonte toen, in het laatste oorlogsjaar, om mensen die in de gevangenis zaten te fusilleren. Punt komma uit.
Toen we in mei 1945 waren bevrijd, ging er op 7 mei het verhaal rond dat de Canadezen op de Dam zouden zijn. Mijn broer en ik zijn toen naar de Dam gegaan. Daar waren een hele, heeeleboel mensen en op een gegeven moment begonnen de Duitsers te schieten. Op de mensen. Wij stonden gelukkig helemaal aan de andere kant van de Dam en zijn in de richting van Krasnapolsky gevlucht, richting de Warmoesstraat. Dat was wel even een heel eng moment, hoor. En dan te bedenken dat we er kwamen om feest te vieren.’