‘Onderduikers in het schoolgebouw’

Wij interviewden Lex Lammen, die tijdens de oorlog naar Admiraal de Ruyterschool ging. “Mijn buurjongetje was Joods”, vertelt meneer Lammen. “Hij heeft de oorlog overleefd, maar zijn ouders niet.” Tijdens het interview leren we dat het jongetje waar meneer Lammen het over heeft Simon Italiaander heet. Dat vinden we leuk om te horen, want meneer Italiaander doet ook mee met dit project!

Hoe was het in de oorlog op school?
“Ik werd 6 in 1944, en kwam dus vlak voor de hongerwinter op school. In het begin moesten wij onze school nog delen. De schoolgebouw om de hoek was gevorderd door de Duitsers, dus de kinderen die daar op school zaten, kwamen bij ons. ´s Ochtends kregen zij les en wij ´s middags. De week daarop was het andersom. Na de kerstvakantie, begin januari 1945, kwamen we op school en moesten we onze jassen aanhouden. Het was heel erg koud in de klas. De juf stond met tranen in haar ogen te vertellen dat de kolen uit het kolenhok gestolen waren. Er was dus geen verwarming. De school ging dicht en wij moesten weer naar huis. In die tijd was je de hele dag alleen maar bezig met eten.”

Wat vond u het engste moment tijdens de oorlog?
“Het engst vond ik als het luchtalarm afging. Dat betekende dat er bommen neerkwamen of vliegtuigen zouden neerstorten. Het alarm vertelde alleen niet waar dat zou gebeuren. Wij moesten dan snel naar de schuilkelders. Ik droeg altijd een koffertje bij me met spullen die voor mij belangrijk waren, zoals mijn speelgoedhondje en mijn potloden. Een keer maakte mijn moeder mij ´s nachts wakker om naar de schuilkelder te gaan. Er was een vliegtuig neergekomen op de Vijzelstraat. Maar er was niet altijd tijd om naar de schuilkelder te vluchten. Toen we bijvoorbeeld terugkwamen van de doop van mijn zusje moesten we schuilen in een portiek, en een andere dag hebben wij vanaf ons balkon een vliegtuig neer zien storten.”

Wist u van de onderduikers op school?
“Nee, dat hoor ik vandaag echt voor het eerst. Ik weet wel dat die deur die naar de ruimte boven de gymzaal leidt altijd dicht zat, maar jullie weten meer dan ik. Wij mochten dat natuurlijk ook helemaal niet weten. Iedereen die iets wist, zou dat per ongeluk door kunnen vertellen, zeker kinderen. Maar de leraren moeten dat natuurlijk wel geweten hebben.“