‘Mijn ouders hadden niet veel tijd om ons op te voeden, maar hier hielpen de onderduikers bij’

Kadima, Umut en Jaydon van basisschool het Zaanplein in Zaandam spreken met de 84-jarige heer Ron Zaayer over zijn ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Hij was vier jaar oud toen de oorlog begon. Van de eerste oorlogsjaren kan hij zich niet veel herinneren. Pas vanaf zijn zesde, zevende jaar werd hij zich bewust van wat er zich afspeelde. Ron woonde met zijn ouders en zus in het dorp Westzaan. In het dorp was de oorlog niet zo merkbaar alsin de stad, en vooral omdat het gezin vlak bij een boer woonde was er aan eten gelukkig geen gebrek. Dit in tegenstelling tot de gezinnen die in de stad woonden. Ook had het gezin een moestuin waar groenten werden verbouwd.

Wie of wat was uw belangrijkste bezit tijdens de tweede wereldoorlog?
‘Ondanks dat wij niet veel bezaten, ben ik niets tekortgekomen. Ik heb nooit honger gehad, wel trek. Dit kwam vooral omdat we in een dorp woonden en de boer naast ons, ons granen en dergelijke gaf. Ook verbouwden we zelf groenten in onze moestuin.
Vanaf mijn huis kon ik naar de dijk kijken. Hier zag ik vaak mensen uit de stad lopen met karren en zulke dingen. Ze waren op zoek naar eten. Dit zal ik nooit vergeten. Ik had geen speelgoed, maar kreeg een keer – ik weet niet meer wanneer dit was – een grote houten auto. Hier was ik erg trots op!’

Had u onderduikers in huis?
‘Mijn ouders zaten in het verzet. Dit was overigens een geheim. Je mocht dit tegen niemand zeggen omdat je anders verraden zou kunnen worden. Dit is één keer bijna gebeurd door onze buren, zij waren geboren in Duitsland. Maar gelukkig is het goed afgelopen. Wij hebben gedurende de oorlogsjaren wel vijftien verschillende onderduikers in ons huis gehad. Joodse mensen en vaak ook kinderen. Alle slaapkamers waren bezet in ons huis. Ik sliep zelfs aan het voeteneind van een tweepersoonsbed waar al twee mensen in sliepen. Mijn vader en moeder hadden nietveel tijd om ons op te voeden, maar hier hielpen de onderduikers bij. Zij bemoeiden zich met de opvoeding van mijn zus en mij. Dit was normaal voor mij.’

Kon u naar school tijdens de tweede wereldoorlog?
‘Toen ik zeven jaar was ging ik pas naar school. Dat kwam omdat je pas naar school mocht als je zes was en ik werd in juli zes jaar. Als je voor juli jarig was, mocht je na de zomer naar school. Ik moest dus nog een jaar wachten. Toen ik eenmaal naar school mocht, was er niet altijd les. Soms was de school dicht of was er geen leraar. Soms was het erg koud in de school en werd er ook geen lesgegeven. Als er wel les werd gegeven, keek ik veel naar buiten.’