‘Mijn pleegouders hadden zelf geen kinderen en ze hebben mijn leven gered’

Jinane en Bochra van Basisschool Het Zaanplein vinden het best spannend. Ze zouden met z’n vieren Samuel de Leeuw interviewen, maar helaas zijn er twee leerlingen ziek. Zodra meneer de Leeuw binnenkomt, stelt hij met zijn enthousiasme de meiden gerust. Er wordt gelachen en al snel gaat het gesprek over broertjes en zusjes, huisdieren noem maar op. En de zenuwen? Die zijn de meiden al snel vergeten.

Moest u onderduiken?
‘Ja. Mijn moeder was alleen met mij nadat mijn vader in november 1942 was opgepakt door de Duitsers bij een razzia in de fabriek waar hij werkte. Haar broer vond dat het tijd werd om een onderduikadres voor mij te zoeken omdat het gevaarlijker werd. Later ook voor haarzelf. Mijn moeder heeft contact gezocht met iemand die ervaring had met onderduikers en nog diezelfde avond werd ik meegenomen door twee mannen die mij naar Limburg brachten. Zo ben ik bij een familie in Heerlen gekomen. Ik werd het ‘neefje’ van het stel en kreeg de naam Baukje Feenstra. Ik kon daar de hele tijd blijven, wat mijn geluk was. Want sommige onderduikers hadden wel vier, zes, tien of soms wel achttien adressen gehad. Voor veel gezinnen was het zwaar om onderduikers in huis te nemen. De Duitsers beschouwden dat als een misdaad. Je kon doodgeschoten worden of ze stuurden je naar een concentratiekamp. Mensen waren bang.’

Waar zat uw moeder ondergedoken?
‘Mijn moeder heeft een paar onderduikadressen gehad en uiteindelijk kwam ze terecht in Heiloo. Bij een echtpaar waarvan de man Joods was en de vrouw katholiek. De man en vrouw hadden iets slims gedaan, ze waren gaan scheiden. Als ze dan zei dat hij wel ‘bij een andere vrouw zou zitten’, gingen de Duitsers weer weg zonder hem zoeken. Hij zat ondergedoken in de kelder van zijn eigen huis. Na de oorlog zijn ze weer getrouwd en kregen ze nog een baby. Ze hadden drie zoontjes, die overigens niet wisten dat hun vader in de kelder zat. Mijn moeder werkte daar in huis en ze hielp met de opvoeding. Tot de bevrijding.’

Hoe kwam u weer bij uw moeder?
‘Mijn pleegvader had ontdekt hoe ik echt heette en heeft  mijn moeder een brief geschreven die hij meegaf aan iemand van het verzet. Kort daarna is zij mij komen halen. Dat ging niet zo makkelijk. Nu stap je op de bus, maar door de bombardementen waren de wegen stuk en er was weinig vervoer. Dus ze kwam liftend met vrachtwagens mee naar Heerlen toe.
Ik herkende mijn eigen moeder niet meer en dacht dat mijn pleegmoeder mijn echte moeder was. Ze bleef een paar dagen in Heerlen en toen ging ik met haar mee naar Amsterdam. Daar bleef ik een paar weken en ging weer terug naar Heerlen, zodat ik kon wennen. Ik kwam uit een rustig gezin, woonde in een huisje dat grensde aan de hei. In Amsterdam kwam ik in een verwoeste stad, met een gebroken familie. Mijn vader was vermoord, mijn opa, oma, mijn ooms en tantes waren dood. Langzaam raakte ik daar gewend en op een gegeven moment ben ik in Amsterdam naar school gegaan. Na de oorlog heb ik altijd contact met mijn pleegouders gehouden tot hun dood. Ze hadden zelf geen kinderen en ze hadden mijn leven gered. Voor mijn kinderen waren ze een opa en oma.’

‘Haat leidt tot niets. Waarom moet je iemand haten omdat ze Joods zijn, zwarte, witte mensen, rood haar heeft, homoseksuelen, moslims, vrouwen ..noem maar op. Dat is de les die ik jullie wil meegeven. Vrijheid is kostbaar. Daarom is het goed dat we hierover praten, en dat jullie dit project op school doen. Dat je beseft wat oorlog doet. Je ziet het nog overal in Syrië,  Iran en Jemen. Wat mensen elkaar aandoen met het bombarderen van dorpen, waardoor ook baby’s doodgaan. Het lijkt wel of de mensen niets leren. Wanneer ben je een held? Dat weet je nooit, pas op het moment zelf moet je daarover beslissen.’