‘Mijn moeder zei: “Kruip achterin de kelder!”

Wij (Iker, Tim en Danis) hebben mijnheer Ben Bonte (89 jaar) geïnterviewd. De reis ernaartoe was heel spannend omdat geen van ons ooit iemand van zo’n hoge leeftijd had geïnterviewd. Eenmaal daar aangekomen kregen we een heel vriendelijke begroeting en bood mijnheer Bonte ons drinken aan. We zaten aan tafel en mijnheer Bonte vertelde zijn verhaal aan de hand van wat boeken en plaatjes.

Wat voor werk deed uw vader?
Mijn vader had voor de oorlog een oliebedrijf en toen de oorlog begon pikten de Duitsers de olie in, waarna mijn vader de zwarte handel inging. Hij begon vanaf toen met het verkopen van shag (tabak). Ik had een klossie gemaakt met een spijker erin en dan een bontje eroverheen. Dan haalden we het klossie eruit en deden we daar tabak in, dat eerst werd afgewogen. Vervolgens kwamen er mensen bij de deur voor tabak en mijn vader ruilde dat natuurlijk. Hij had ook kolen en die ruilde hij in voor bijvoorbeeld aardappelen en zo ging dat. We moesten natuurlijk wel heel erg oppassen met wat we deden. Op een gegeven moment kwam er een politieagent aan de deur, die vroeg: ’Ehh u verkoopt tabak?’ Mijn vader zei: ‘Nee hoor.’ Maar wat deed mijn vader? Hij ging naar de kast en pakte een handvol met shag, deed die in een zakje en zei tegen die politieagent: ‘Dit is alles wat ik heb.’ En daarvoor moest hij een maand in de gevangenis.

Wat waren uw hobby’s?
Eén van mijn hobby’s was voetbal. Ik voetbalde zelf bij ZFC en dat was op de Westzanerdijk. Daar ging ik elke keer lopend naartoe. Op een dag hadden we daar dus getraind en het was een woensdagmiddag en we lopen dus op de Hogendijk, net daar waar de brug naar het eiland ligt. Ineens komen daar Jeugdstormers aan. Dat waren kinderen van NSB’ers. Die liepen daar helemaal in uniform en ze zagen er opgeschoten uit. En wat gebeurt er? Op een zeker moment komen er twee kerels aan in een leren jas en die grepen mij bij m’n kraag en wilden me naar de Polizei (de Duitse politie) brengen. Komt er opeens een man uit een dichtsbijzijnde winkel naar buiten, en die geeft die kerels een klap. Ik ben zo hard als ik kon naar huis gelopen. Ik had hier een kelder onder de schuur. Mijn moeder opende vervolgens de deur en zei: “Kruip achterin de kelder!” Dus toen heb ik hier een uur onder de grond gezeten’

Moest u Duits leren?
‘Ja, op school moesten we van mevrouw Von Gut Duits leren. Ze zei zo ‘Duitse boeken op tafel!’ Alleen had ik daar niet zo’n behoefte aan gezien de situatie die tijden.’

Hoe was de Bevrijding voor u?
‘Dat was best heftig. Ik was een opgeschoten jongen en wat gebeurde er? Er was een groep meiden met die moffen geweest en die werden vervolgens kaalgeschoren en daar moest een hakenkruis op. Voor de rest waren er een hoop buurtfeesten, in elke straat was er wel een feestje. De straten werden massaal versierd en ik vierde uiteraard ook mee.’

Hoe vindt u dat we 100 jaar Bevrijding moeten vieren?
‘Dat is moeilijk te zeggen, want je moet het eigenlijk altijd vieren, hé. Ook over 100 jaar want het moet gewoon zo zijn dat het de mensen bij blijft dat je dit (de oorlog) niet meer terugkrijgt. En of je nou 89 jaar bent of 14: het moet in je hoofd zitten dat dit nooit meer mag gebeuren.’