‘Ik zit echt tussen twee landen in’

Mevrouw Azra Shah woont heel dicht bij basisschool Wereldwijs dus Mirza, Rafaël, Shasmeen en Sofie uit groep 7B kunnen er heen lopen. Bij de deur doet iedereen zijn schoenen uit. Mevrouw Shah heeft veel lekkere en ook gezonde dingen klaargezet dus de ontmoeting heeft een goed begin.

Uit welk land bent u geëmigreerd?
‘Ik kom uit Pakistan. En in Pakistan heb je een gedeelte dat Kashmir heet. Dus ik kom oorspronkelijk uit Kashmir. Ik kom uit een gezin van tien kinderen. De meeste zijn meisjes en één jongen. Toen ik acht jaar was ben ik naar Nederland gekomen. Mijn vader kwam eerst en mijn moeder met zes kinderen kwam later. Mijn vier jongste zusjes zijn in Nederland geboren.’

Hoe was uw jeugd in Pakistan?
‘Ik herinner me dat ik veel buiten met klei speelde. En in water. We hadden allemaal kleine meertjes daar vlak bij ons huis, dus daar gingen we vaak spelen. Er waren ook schommels. Ja, dat herinner ik me. Ik zat ook op school, want ik weet nog vaag dat mijn oma ons daar altijd heen bracht en weer ophaalde. In Pakistan draag je een uniform naar school. Dus alle meisjes droegen een witte kameez, dat is een lange blouses en een witte salwar. Dat is een wijde broek. De sjaal heeft in iedere klas een andere kleur. Jongens en meisjes zitten in aparte klassen.’

Waarom koos u Nederland in plaats van Pakistan?
‘Mijn vader had niet echt een baan in Pakistan. Hij had wel een gezin, waar hij voor moest zorgen. En dus heeft hij met een groep vrienden besloten om naar Europa te gaan om hier te gaan werken. Ze zijn lopend en liftend vanuit Pakistan in Griekenland terecht gekomen. En vanuit Griekenland naar Nederland gekomen. Hoe precies weet ik niet, maar ze hebben me echt gezegd lopend. Het had ook makkelijk een ander land kunnen zijn, maar ze zijn in Nederland terecht gekomen. Toen mijn vader eindelijk een beetje gesetteld was, kwamen wij in 1979.’

Wat herinnert u zich van de reis?
‘We moesten met het vliegtuig. Ik was 8 jaar, maar ik was heel bang toen ik het vliegtuig zag. Ik had nog nooit een vliegtuig gezien. Ik wou niet mee en zei tegen mijn moeder: ‘Ik ga niet in dat ding.’ Toen zei mijn moeder: ‘Als je er niet in gaat, dan kan je niet mee en laat ik je achter.’ Dat wilde ik natuurlijk ook niet. Dus ik ben maar gekomen. Eenmaal in het vliegtuig vond ik het geweldig.’
‘Toen we in Nederland landden, voelde het alsof ik op een andere planeet was terechtgekomen. Je bent klein en je kijkt naar een heel andere wereld. In Pakistan is er altijd zon. Daar heb je geen hoge flats. Het is er heel dun bevolkt, je hebt hier en daar een huisje en heel veel groen. In Kashmir zag je af en toe een auto en hier zag ik voor het eerst een roltrap en een metro. Alles was anders, maar als kind wen je heel snel. We gingen wonen in Amsterdam-Zuidoost in de K-Buurt in een flat die is er nu niet meer. Ik ging naar basisschool Onze Wereld.’

Wat was lastig in Nederland?
‘In die tijd, in de jaren ‘80, waren er waarschijnlijk niet veel buitenlandse mensen hier. Dus toen ik nieuw op school aankwam, samen met mijn zusje van zes, wist de hele school daarvan. Echt alle kinderen en alle mensen van de school wisten dat wij nieuw waren. Ze kwamen allemaal naar ons toe. We kregen stickertjes, dus dat vond ik heel leuk! Maar ik sprak de taal niet. Dat was wel apart. Je weet niet hoe je bepaalde dingen moet zeggen. Onze juf was een bijles juf. We werden door haar uit de klas gehaald en zij leerde ons dan allerlei Nederlandse woorden. Ze nam ons ook mee naar haar huis, dus ik leerde haar en haar hele gezin goed kennen. We gingen we bij haar patat eten en zo. Daar heb hele leuke herinneringen aan.’

Is uw man ook Pakistaans?
‘Ja, ik wilde eigenlijk nooit trouwen. Mijn vader zei: ‘We moeten even voor Azra een man vinden’. Maar ik zei dat dat niet hoefde. Maar toch ontmoette ik in Pakistan vriend van mijn vader. Hij was professor en gaf ook les in Kashmir. Het heeft wel even geduurd, want er was best wel een cultuurverschil tussen hem, opgegroeid in Kashmir en ik opgegroeid in Nederland. Moest ik hem wel hierheen halen? We moesten echt wennen. Mijn man heeft ook heel veel moeite gehad met de taal. Maar uiteindelijk hij heeft het toch snel geleerd. Hij praat wel met een accent. Ik was 30 jaar toen ik ging trouwen. Ik heb maar één kind, terwijl ik zelf uit een groot gezin kom. Dat vind ik voor mijn zoon wel jammer.’

Welk land vindt u leuker? Nederland of Pakistan?
‘Dat vind ik heel moeilijk. Als ik daar ben, mis ik Nederland en als ik hier ben, mis ik Pakistan. Ik zit echt tussen twee landen in. Als ik daar bent, is niet alles is zo vanzelfsprekend. Als je boodschappen gaat doen, moet je eerst discussiëren over de prijs, want de buurman betaalt wat anders. Er is altijd wel iets. En omdat het nu in de stad heel druk is, ben je soms een halve ochtend kwijt om even naar een kantoor te gaan bijvoorbeeld. Als je een nieuw paspoort nodig hebt, kan het best maanden duren, omdat er iets niet klopt en de ene ambtenaar het niet toelaat en de andere wel. Dus je krijgt niet alles direct voor elkaar.’