‘Bij de bakker gebaarde wat ik wilde hebben en legde mijn geld op mijn handen’

Abdellah Rajoul komt trots met het boek Veghelaren Verhalen, waar hij met een mooi verhaal zelf ook in staat, onder de arm naar basisschool Rapenland. Hij wordt geïnterviewd door Nada, Jassiah, Fadil en Brent over de tijd dat hij als gastarbeider uit Marokko naar Nederland kwam.

Wat is er gebeurd op de eerste dag dat u naar Nederland kwam?
‘Ik ging in Marokko naar de technische school. Alle leraren waren daar Frans, behalve de leraren van wie we Marokkaanse taalles kregen. Er was heel weing werk. Gelukkig kreeg ik de kans om naar Nederland te komen. Mijn eerste werkdag was 28 april 1971, kort voor Koninginnedag.

In Nederland werd ik goed ontvangen door het bedrijf waar ik zou gaan werken. Dat was een textielfabriek in Enschede. We zijn gaan eten in een erg goed restaurant. De dag daarna kregen we een medische keuring, een excursie, koffie en lunch.

Koninginnedag was een hele mooie feestdag. Iedereen kreeg 100 euro belastingvrij van de koningin, dat was een hele mooie binnenkomer. Het ging in die tijd erg goed met de economie in Nederland.’

Hoe redde u zich bij winkels zoals de bakker, voordat u Nederlands sprak?
‘Dat ging met gebaren. Ik wees dan: ik wil dat en dat en dat. Aan het einde trok ik mijn portemonnee en legde ik het geld op mijn handen. Dan pakte de bakker daar gewoon vanaf wat hij nodig had. Het waren eerlijke mensen. De eerste drie maanden deed ik dat zo.’

Hoe was het in de textielfabriek?
‘Wij hadden een eenjarig-contract gekregen. Het werk in de textielfabriek was erg zwaar en ik was altijd heel moe. Na mijn eerste jaar kreeg ik reisgeld van het bedrijf. Dat heb ik gebruikt en toen ik terugkwam van mijn reis diende ik mijn ontslag in, maar dat kreeg ik niet. Dat kwam omdat je automatisch een nieuw contract tekende wanneer je reisgeld kreeg. Ik wist dat niet! Ik was blij dat ik 600 gulden had gekregen voor de reis.

Ik heb het Arbeidsbureau om hulp gevraagd en vond er gelukkig iemand die Frans sprak. Ik kon alleen nog ander werk krijgen als ik een baan aangeboden zou krijgen waar ik minimaal 9 cent per uur meer zou gaan verdienen dan ik bij de textielfabriek kreeg. Dat is toen gelukt!’

Wat heeft u geleerd van de directeur van uw bedrijf?
‘Toen ik weg was gegaan bij de textielfabriek ben ik in een zuivelfabriek gaan werken. De directeur was een eerlijk man. Toen hij begon met werken bij de zuivelfabriek, zei hij: ik weet niets van melk, behalve dat het wit is. Hij was ingenieur, maar had veel gestudeerd toen hij naar de zuivelfabriek kwam. Hij zei tegen ons: je bent nooit te oud om te leren, maar je moet wel de wil hebben. Willen is kunnen.’

Heeft u nog een wijze raad?
‘Ik heb 2 jaar in textiel gewerkt en 31 jaar bij Campina. Als iemand zijn werk goed doet en eerlijk is, dan wordt hij beloond. Ik heb nooit een uitkering gehad. Ik ben altijd een werkpaard geweest. Aan het einde hadden wij het mooi voor elkaar, een mooi afscheid en een mooie receptie en een diner met mijn gezin.

Ik vond het beleid rondom de Ziektewet vroeger schandalig. Mensen meldden zich vaak ziek, ook als ze niet ziek waren. Zij hebben weleens mensen betrapt die zich ziek hadden gemeld, maar wel over de grens in Duitsland gingen werken. Zij werden dubbel betaald en profiteerden van de wet. Ik ben blij dat ik dat niet heb gedaan. Ik heb gekregen wat ik wil.’