‘We waren blij maar ook heel eenzaam’

Willie Janssen-de Wit praat levendig over haar herinneringen aan de Hongerwinter van 1944-1945. Jada, Glanelcha en Louisha uit groep 8  van de Dapperschool luisteren niet alleen aandachtig, maar stellen ook scherpe vragen waarvan zelfs Willie zegt dat ze die nog nooit heeft gekregen. Ook haar broer Gerard vertelt, dan aan leerlingen uit groep 7 op school. Zo krijgen we het verhaal uit één gezin van meerdere kanten te horen.

Wat heeft u in de Hongerwinter moeten doen voor eten?
‘We hebben alles gedaan om aan eten en kolen te komen. Ik woonde aan de Balistraat en aan de overkant van ons huis was een gebouw voor zuigelingen- en ouderenzorg. Soms kwam er een grote auto aan, de kolenauto. Zo gauw als we dat zagen, haalde mijn jongste zusje snel de kolenkit van huis. Zelf vloog ik dan naar de overkant, richting de muur van dat gebouw. Daar was een ijzeren luik op straat. Die auto stopte altijd bij dat luik en de chauffeur vulde dan een kruiwagen met kolen. Daarna werd het luik geopend en werden de kolen erin gegooid. Alles wat ernaast viel was voor ons. Daarin was ik heel uitgekookt. Want als die auto eraan kwam, dan ging de hele straat naar dat luik. Daarom ging ik bij de muur staan, want dan stonden er minder mensen om je heen die de kolen konden afpakken. Dan had je altijd iets meer kolen. Ik vulde dan heel snel onze kolenkitten en die bracht mijn zusje dan naar huis. Soms hadden we drie volle kolenkitten! Dan waren mijn ouders zo blij.’

Hoever heeft u moet lopen om eten te krijgen?
‘Een van mijn zusjes was in 1943 voor drie weken bij een gezin in Grootebroek geweest, een klein plaatsje in Noord-Holland, zo’n 57 kilometer buiten Amsterdam. Mijn vader ging daarna wel eens op de fiets naar die familie, de familie Bakker, en dan kreeg hij wat eten mee. Soms stonden er Duitsers onderweg en die pakten alles weer af. Dan had hij voor niks gefietst. Hij vertelde de familie daar dat wij zo’n honger hadden. Toen zeiden zij dat we naar hen toe moesten komen. Dat hebben we gedaan, lopend. Mijn vader met de fiets aan zijn hand, met kleren voor vier kinderen op de bagagedrager. Er liepen duizenden mensen. Die hoopten allemaal dat er buiten de stad misschien nog wat te eten was. Wij liepen tot Hoorn, een heel lang stuk en het was koud en mistig. En we hadden zo’n honger. In Hoorn konden we bij een school wat te eten krijgen en ook overnachten. We waren allemaal doodmoe, want als je zo’n honger hebt dan ben je niet zo sterk. We kregen soep met grote bonen erin. Die bonen hadden allemaal vlekken, net blauwe plekken. De dag erna zijn we weer gaan lopen. Op een gegeven moment kwamen we mensen tegen die zeiden dat ze bij een grote boerderij pannenkoekjes hadden gekregen. Dus wij snel naar de boerderij toe en we kregen toen inderdaad allemaal een pannenkoekje!’

Hoe lang bent u weggeweest uit Amsterdam?
‘We kwamen begin februari 1945 in Grootebroek terecht. De drie zussen Bakker hadden voor ons allemaal adressen om te logeren geregeld. Alle kinderen gingen naar een andere familie. Daar kregen wij te eten en daar waren we heel blij om. Maar we voelden ons ook heel eenzaam. Die mensen spraken een dialect dat wij niet kenden, dus we verstonden ze haast niet. En we verlangden heel erg naar onze ouders. We gingen er ook naar school. Maar je verstond die kinderen niet zo goed en je hoorde er niet echt bij. Die kinderen dachten ook: wat moet dat kind in de klas? Bovendien kon ik niet zo goed leren. Dus ik voelde mij echt wel eenzaam. Toen Nederland was bevrijd wilden we heel graag direct naar huis, maar dat kon niet. Later hoorden wij dat er in Amsterdam bevrijdingsfeesten waren. Dat hebben wij niet meegemaakt. Na de oorlog hebben mijn zusje en ik nog vaak de fietstocht gemaakt naar onze pleeggezinnen. Die zijn we altijd blijven bezoeken.’