‘We hoorden zijn geschreeuw in de nacht’

Kaylin, Jinan en Chevelly lopen samen met mevrouw Juno Welter lang over de gangen op zoek naar een rustige plek op OBS Wereldwijs. Het is overal druk, maar mevrouw Welter is al heel lang niet meer op een school geweest en vindt het heerlijk. Als ze zitten, met wat te drinken, kan het interview beginnen.

Hoe kwam uw familie aan eten tijdens de oorlog?
‘Ik ben in het laatste jaar van de oorlog tijdens de Hongerwinter geboren. Ik heb dus gelukkig geen herinneringen aan die tijd. Ik weet van mijn ouders dat er niks meer was in Den Haag. Toen ik een maand oud was, zijn ze naar het dorp Stolwijk waar mijn moeder is opgegroeid gegaan. Mijn grootouders hadden een boerderij en zo altijd te eten. Omdat ik in de eerste maand van mijn leven zo weinig binnenkreeg, had ik een groeiachterstand. Ik ben ook niet erg groot geworden. Die tocht naar oma en opa was nogal avontuurlijk, heb ik ook gehoord. Mijn vader had de kinderwagen met mij erin achter zijn fiets gebonden. Aan de wagen hing hij een grote lamp, zodat mijn moeder, die slechtziend was, ons nog net kon zien als ze erachter fietste. Zo zijn we naar Stolwijk gefietst. Dat was een barre tocht in een gevaarlijke tijd. Mijn vader zat al een tijd ondergedoken. Die mocht echt geen Duitser tegenkomen.’

Waarom zat uw vader ondergedoken?
‘Alle jonge mannen moesten werken in Duitsland. Mijn vader weigerde dat. Daarom zat hij ondergedoken, ergens in de Betuwe bij een ontzettend lieve familie. Op een gegeven moment was hij het toch zo zat, dat hij naar huis is gekomen. Dat was gevaarlijk, want er waren veel razzia’s in die tijd in Den Haag. Een keer kwamen ze bij ons langs. Toen heeft hij zich verborgen op het dak. Dat waren hele spannende dingen voor mijn ouders, maar ze hebben het overleefd. Al is mijn vader wel gewond geraakt toen hij meevocht op de Grebbeberg aan het begin van de oorlog. Hij had daarbij een stuk granaat in zijn been gekregen en dat is er nooit uitgehaald. Als het koud of vochtig weer was, had hij altijd nog last van die plek. Ook had hij vaak nachtmerries. Hij heeft nooit willen zeggen wat voor nachtmerries dat waren, maar we hoorden zijn geschreeuw in de nacht.’

Was het moeilijk voor uw familie dat uw vader ondergedoken zat?
‘Ik had een broer die acht jaar ouder was dan ik. Hij heeft dus veel meer meegemaakt dan ik. Hij wist ook waar mijn vader was ondergedoken en moest dat geheim houden. Dat was best zwaar voor een klein kind. Elke dag werd het gezegd: niet erover praten, niet erover praten. Hij is met veel meer angst opgegroeid dan ik en is veel meer getraumatiseerd. Hij had later een kast vol met boeken over de oorlog en heeft zich zijn hele leven daarin verdiept. Hij heeft het nooit los kunnen laten. Ik op een gegeven moment wel, toen ik ouder werd en de wereld veranderde.’

Hoe kijkt u nu tegen oorlog aan?
‘Ik ben blij dat ik het heb overleefd. En al helemaal als ik nu op de televisie zie wat er in Oekraïne gebeurt. Dan moeten wij ontzettend dankbaar zijn. Ik word razend als ik op tv iets zie over die oorlog daar. Ik weet niet of dat komt omdat ik de oorlog heb meegemaakt. Het is barbaars. Ik hoop dat jullie het niet al te veel zien. En onthoud: je mag niemand uitsluiten. We zijn allemaal gelijk.’