‘Thuis, wat is nou thuis?’

Tobi en Romee van het Etty Hillesum Lyceum / het Corberic in Deventer krijgen een warm ontvangst in het huis van Mevrouw Maggy van der Beek, waar veel Indonesische invloeden te herkennen zijn. Er staan spullen in haar woonkamer, die ze heeft meegenomen na een vakantie in Indonesië en ontzettend veel planten. Hier krijgen ze de mooie en moeilijkere kanten van het leven van mevrouw Van der Beek te horen.

Waarom bent u vanuit Indonesië naar Nederland gekomen?
‘Ik ben op Sumatra geboren en ik heb daar zes jaar gewoond en toen moesten we daar weg door de onafhankelijkheid van Indonesië. Iedereen die iets van Europees bloed in zich had, moest gaan. De voorouders van mijn vader, dan spreek ik over vier generaties eerder, hadden Duits bloed en aan mijn moeders kant Nederlands bloed. Die mensen moesten allemaal weg. Je kon het ‘Indonesiërschap’ kiezen of Nederlander. Wij kozen voor Nederlanderschap. Dus dan moest je weg. De mensen die wel kozen om daar te blijven hebben het achteraf heel zwaar gehad. Wij kozen voor Nederland, omdat er familie al eerder was weg gegaan. Maar we zijn hier in Nederland ook in een pension opgevangen. Daar moesten wij met z’n vieren in één kleine kamer slapen. Je kon geen huis huren. Er moest eerst geld verdiend worden. Mijn vader zocht overal in Nederland werk. Toen mijn vader werk had, konden we een huis huren. Eindelijk.’

Waarom bent u met het vliegtuig naar Nederland gekomen en niet met de boot?
‘We hebben de boot gemist, omdat mijn zusje kinkhoest had en dat was een heel besmettelijke ziekte. Zij moest in het ziekenhuis in quarantaine en ik ook. Dus hebben we de boot gemist en toen wisten we niet goed hoe we in Holland zouden komen. Toen heeft een vriend van mijn vader een vliegtuig geregeld. Daar hebben we mee geboft. Als je geen hulp was geweest vanuit hier zou het veel moeilijker geweest zijn. Toen ik voor het eerst met een Hollands kind in aanraking kwam, was het heel erg afstandelijk. Dit kwam ook omdat ik op de basisschool heel erg werd gepest, omdat ik bruin was. Bij mijn allereerste vriendin bleven we maar aan de deur praten. Bij mij thuis mocht je altijd naar binnen en blijven eten en slapen. Dat vond ik niet leuk. Later werd mij verteld dat dit normaal is. De cultuur was erg verschillend en daar moest ik aan wennen.

Bent u nog terug geweest naar Indonesië?
‘Ik ben twee keer in Indonesië geweest. Eén keer met de rugzak. Toen zijn een vriendin en ik zeven weken op Sumatra gereisd. Vanaf Medan linksboven helemaal naar rechtsonder. Daar heb ik onderweg dit boek gekocht, een Indisch kookboek. Het is geschreven in het Maleis, maar het gaat mij om de ingrediënten. Ik was helemaal gek van Indisch eten. Ik gaf toen kookcursussen en een jongen die een stuk of tien lessen had gevolgd, heeft toen een kookboek gemaakt van elke keer dat hij bij mij les had. Op Sumatra ben ik speciaal met mijn vriendin naar het dorpje geweest waar ik ben opgegroeid. Daar heb ik ook een zusje verloren dat maar een half jaar oud is geworden. Mijn moeder had me gevraagd om te kijken of het graf er nog was. Dat hebben we gevonden, maar het was helemaal verwaarloosd natuurlijk. Ik ben nog vier of vijf dagen in mijn dorp geweest, maar die laatste dag moest ik zo vreselijk huilen. En toen vroeg me af waarom dat gebeurde. Waarschijnlijk heeft het best wel een grote impact gehad toen ik zes was.
Toen ik op vakantie was, voelde het alsof ik weer weg moest. Nu begrijp ik pas hoe vervelend dat was om daar als kind weg te moeten. Toen had ik het ineens wel door. Toen ik later met mijn moeder naar Indonesië ging, werden we behandeld als mensen van dat volk. Ik voelde me er toen echt thuis. Dat gevoel was wel heel apart. Dat heb ik nooit gehad. Toen ik voor het eerst terugging, vroeg ik me af: ‘Thuis, wat is nou thuis?’ Misschien is het waar je geboren bent en je tweede thuis waar je nu woont.’