‘Na de oorlog zat er ineens een vieze, magere man aan onze tafel’

Lenthe, Kasper en Mirthe van basisschool de Wilderen worden enthousiast ontvangen door Rosa Tegenbosch. Op tafel staat wat lekkers en de kinderen gaan samen met haar aan de grote tafel zitten. Een beetje spannend vinden ze het wel, maar het ijs is snel gebroken. Mevrouw Tegenbosch is geboren in 1937 en was nog maar 3 jaar toen de oorlog begon. ‘Ik kom uit een groot gezin met elf kinderen, van wie twee tweelingen. Ik ben het op een na de jongste kind. Wij woonden in Waalre in de buurt van waar nu de Hoevenakkers is.’

Wat weet u nog van de oorlog?
‘Ik heb geen heel akelige dingen meegemaakt en we hebben geen honger gehad, maar er was wel weinig en we konden niet naar school. Het schoolgebouw werd gebruikt door de Duitsers, later door de Engelsen. Soms vonden we tijdelijk een andere plek waar ik toch naar de kleuterschool kon, op de Markt bijvoorbeeld, in een pand waar nu de sportschool zit.

Alle mannen moesten naast de weg loopgraven maken. Loopgraven zijn kuilen waar een mens in kon liggen. Je kon ze gebruiken om te schuilen. Ik herinner me nog dat ik buiten was en dat er een Duitser fietste. Toen kwam er een vliegtuig aan, heel dichtbij en op zoek naar de Duitser. Hij zat verstopt in de loopgraaf, maar uiteindelijk heeft het vliegtuig hem toch kunnen pakken. Dat moment heeft wel indruk op me gemaakt.’

Wat was er anders tijdens de oorlog?
‘Je mocht geen radio hebben en ook geen varken. Als je die wel had en de Duitsers kwamen daarachter dan werd je gearresteerd. Maar wij hadden wel een varken, zoals bijna iedereen in de buurt, stiekem verstopt. We hadden een grote tuin waardoor we zelf ook fruit hadden.

En we moesten ’s avonds alle ramen van ons huis blinderen voor de Engelsen. Als je dat niet deed dan zagen ze vanuit vliegtuig dat er een huis stond en dan konden er bommen gegooid worden. Ik was daar niet bang voor, ik was nog klein.

En mannen moesten naar Duitsland om te werken. Er was een jongen van 18, die woonde drie huizen bij ons vandaan. Hij was opgeroepen maar dat weigerde hij en daarom had hij zich verstopt. Toen kwamen de burgemeester en Jantje Pap langs alle huizen in de straat en stonden ze ook bij ons achter op de plaats met mijn vader te praten. Ze wilden weten of wij de jongen gezien hadden. Maar hij had zich heel goed verstopt in de varkenskooi, achter het stro en het varken. Dat was wel slim.’

Hoe was het na de oorlog?
‘Ik kan me de bevrijding op 18 september nog heel goed herinneren. Tanks kwamen via de Belgische grens en Valkenswaard door Waalre. Iedereen was aan het juichen toen we bevrijd werden door de Engelsen. De tanks reden richting Veldhoven, waar ze de brug over de Dommel over moesten om naar Eindhoven te gaan. De eerste tank kon eroverheen, de tweede niet meer, toen was de brug ingestort. De tanks stonden heel lang stil in mijn staat. Uiteindelijk zijn ze omgedraaid om via Aalst toch naar Eindhoven te gaan.

Ik herinner me ook dat er na de oorlog ineens een vieze, magere man aan onze tafel zat, hij was wit van de luizen. Een dag later had hij de kleren van mijn vader aan. Pas later begreep ik dat dit iemand was die tijdens de oorlog was opgepakt en in Duitsland heeft moeten werken. Na de oorlog kwamen er tijdelijk een aantal in Waalre wonen om aan te sterken. Bij de buren waren er twee. Ik weet niet meer of ik daar blij mee was. Ik was nog zo klein. Hij kwam geloof ik uit Amsterdam of Rotterdam. Later is die weer naar huis gegaan.’