‘Na de oorlog miste ik mijn onderduikmoeders’

Berdi Vieyra Pront komt naar de Rivierenschool in Amsterdam-Zuid, en Aiba en Miles zitten met stroopwafeltjes en limonade met haar aan tafel in de gezellige personeelskamer. Mevrouw Vieyra Pront heeft een dik boekwerk bij zich: het dagboek wat haar onderduikmoeder elke dag heeft bijgehouden vanaf het moment dat Berdi toen zij een paar dagen oud was, bij hen kwam te wonen. Ze leest verschillende stukjes voor en tussendoor stellen Aiba en Miles haar hun vragen.

Hoe was de oorlog voor u?
‘Ik ben met kerstmis 1942 geboren en werd bijna direct naar twee vrouwen gestuurd om daar onder te duiken. De vrouwen waren lesbisch. Ze waren heel blij met mij, ze hadden zelf geen kinderen. Ik zag ze als mijn ouders en zij hebben jarenlang voor mij gezorgd alsof ik hun eigen kind was. Ik noemde Cornelia ‘Kokkie’ en Margareta ‘Mammie’.

Mammie heeft de 2,5 jaar dat ik bij hen woonde, een dagboek bijgehouden. Hier staan allerlei dingen in over mij, hoe het met mij ging, hoe ik groeide en wat ik deed, maar ook over wat er in Amsterdam gebeurde in die laatste jaren van de oorlog. Ze hadden een kat en voerden de vogels in de tuin brood ook al hebben ze zelf weinig te eten. Met mijn moeders zijn we af en toe naar Heemstede gelopen, ik zat in de kinderwagen. Soms liepen we dat hele stuk door de sneeuw. Daar woonde familie van Kokkie en die hadden te eten, dan kregen wij een kinderwagen vol eten mee. We moesten daar wel veel geld voor betalen, maar Kokkie had dat gelukkig.

De artsen Sajet (man en vrouw) woonden bij ons in de straat en ik groeide op met hun kinderen. Deze dokters hebben een belangrijke rol in mijn leven gespeeld want zij hebben dit onderduikadres voor mijn ouders geregeld.’

Hoe verging het uw ouders?
‘Mijn ouders hebben ondergedoken gezeten in Amsterdam-Zuid. Ze zijn ook een keer verraden maar konden gelukkig op tijd vluchten, ze zijn van dak tot dak gegaan en konden naar een ander onderduikadres verplaatst worden. Ze hebben op vier adressen ondergedoken gezeten. Ze hebben dus gelukkig de oorlog overleefd, en toen ze hoorden waar ik ondergedoken zat hebben ze mij opgehaald.

Voor mijn onderduikmoeders en voor mij was dat een ontzettend drama want zij hebben jarenlang voor mij gezorgd als hun eigen kind, en nu waren ze mij plotsklaps kwijt. Voor mijn ouders was het natuurlijk ook een drama, eerst omdat zij hun pasgeboren baby direct hadden moeten afgeven en mij de eerste jaren moesten missen. Toen ik bij ze terugkwam, was ik helemaal van ze vervreemd. Ik zag mijn echte ouders helemaal niet als mijn ouders. Ik was ook helemaal niet aardig tegen ze.

Na de oorlog ben ik echt in een gat gevallen, ik miste mijn onderduikmoeders. Ik heb mijn moeder nooit als moeder geaccepteerd. Ik was een verschrikkelijk kind voor mijn moeder maar ik had eigenlijk haar liefde wel nodig. Mijn vader kreeg nog wel eens een lachje van mij en toen ik wat ouder was, zocht ik mijn vader steeds meer op. Ik had hun liefde en aandacht nodig maar wist niet hoe ik die kon krijgen.’

Heeft u broers en zussen?
‘In juli 1946 werd mijn broertje geboren en die heb ik altijd gehaat. Hij was echt de baby van mijn ouders en mijn ouders hebben mij natuurlijk nooit als baby gekend. Ik had helemaal geen zin in een broertje en we hebben nooit een band gekregen. Ik was eigenlijk verdrietig dat hij alles kreeg van mijn ouders wat ik altijd heb moeten missen, en dat mijn ouders hem zoveel liefde en aandacht gaven.

Ik heb in 1951 ook nog een zusje gekregen en haar vond ik wel heel lief, met haar heb ik ook altijd een goede band gehad.’

Had u na de oorlog nog contact met mijn onderduikmoeders?
‘Ja, toen ik 12 was kreeg ik een fiets en kon ik zelfstandig naar Kokkie en mammie toe. Elke woensdag ging ik bij hen lunchen, maar mijn echte ouders wisten dat niet, want ik mocht van hen geen contact meer met hen hebben. Dit heb ik jarenlang volgehouden.’