‘Mijn vader wist de oorlog te overleven door sterk en slim te zijn’


Asvin en Damin vertellen het verhaal van Sylvia Veffer-Polak
Amsterdam-Zuid

Asvin en Damin van de Rivierenschool in Amsterdam-Zuid schuiven aan tafel bij Sylvia Veffer-Polak, die zich, zoals altijd, prachtig heeft opgedoft. De jongens vinden het wel een beetje spannend, dus mevrouw Veffer-Polak begint eerst zelf te vertellen. Gedurende haar verhaal komen de vragen vanzelf boven. Ze vertelt het verhaal van haar vader, die de oorlog als een van de weinigen van zijn enorme familie overleefde.

Hoe was het leven van uw vader in de oorlog?
‘Mijn vader woonde in Amsterdam in de Retiefstraat met zijn ouders en zijn broertje Maupie. De familie was Joods. Mijn vader was in de leer om stoffeerder te worden, net als zijn vader en grootvader. Op school maakte hij mee dat hij eruit werd gepikt om zijn Joods-zijn en expres een stoeltje opnieuw moest bekleden omdat het zogenaamd niet goed was, terwijl hij keurig kon stofferen. Die man die hem dat liet overdoen was een NSB’er. Vanaf 1942 kregen Joodse mensen een oproep thuis om zich te melden voor werkkampen in het oosten. Ook mijn vader kreeg die. Toen sprak een agent mijn grootvader aan en zei dat als die 100 gulden zou betalen dat hij dan thuis kon blijven. Maar dat was niet waar.

Twee dagen later werd hij alsnog gepakt en in de vrachtwagen geslagen en naar Westerbork vervoerd. Vanuit daar heeft hij in verschillende concentratiekampen gezeten, waar hij wist te overleven door sterk en slim te zijn. Hij poetste zijn tanden met zand en maakte van zijn oude tas een poncho om niet nat te regenen. Maar hij was ook lief voor de mensen om hem heen. Eén van de dingen waar ik heel erg trots op ben, is dat als er iemand stierf, mijn vader altijd bij diegene ging zitten om te helpen in rust te kunnen gaan. Dat vind ik heel bijzonder.’

Heeft uw vader nog familie teruggevonden na de oorlog?
‘De familie had afgesproken om na de oorlog elkaar weer te ontmoeten op de Retiefstraat, dus ging mijn vader daarnaartoe. Er woonden andere mensen in het huis. Mijn vader wist dat er een kistje met waardevolle spullen in de tuin door zijn vader was begraven. Toen hij aanbelde vroeg hij of hij even mocht kijken en graven in de tuin. Hij vond niets, maar wilde graag nog eens komen. De bewoonster zei dat hij wel een maandje moest wachten tot haar man er weer was. Op de afgesproken datum was het huis leeg en de hele tuin omgespit. Het kistje was verdwenen.

Het ergste was natuurlijk dat hij zijn familie kwijt was. Mijn vader vond enkel een oom en een tante terug. De rest van zijn familie bleek allemaal vermoord. Mijn opa en oma hadden beiden tien broers en zusters, met allemaal kinderen. Een reusachtige familie. Er zijn al alleen van mijn familie tachtig à negentig familieleden vermoord. Ga na dat er in Nederland 107.000 Joodse mensen zijn afgevoerd, van wie er 102.000 zijn vermoord. Slechts 5000 hebben het dus overleefd, waarvan mijn vader er één was. Als hij niet had overleefd, was ik er nooit geweest.’

En hoe ging het leven na de oorlog?
‘Mijn vader pakte zijn leven weer op als stoffeerder en hij heeft veel plezier beleefd aan de sport. Hij was gek op voetbal en was tot op hoge leeftijd scheidsrechter bij voetbal en handbal. Met mij heeft hij niet veel over de oorlog gesproken. Ik wilde pas dingen weten toen ikzelf oma werd. Gelukkig vond ik papieren en een filmpje zodat ik zijn verhaal kan doorgeven.

Hoe ouder ik word, des te beter besef ik wat hij allemaal heeft doorstaan. Ik hoop dat jullie altijd zelf zullen blijven nadenken en nooit zomaar achter de massa aan zullen lopen. Er lopen gevaarlijke mensen rond op deze aarde, en als iedereen ze blindelings volgt, kan dat verschrikkelijke gevolgen hebben. Wees alsjeblieft lief voor elkaar en onthoud: we zijn niet allemaal precies hetzelfde, maar we zijn allemaal mensen. Iedereen verdient respect, vrijheid, veiligheid en liefde.’

Contact


Heb je een vraag aan ons? Wilt u meedoen als verteller, als basisschool, of een bijdrage leveren door een interview te begeleiden? Neem contact op, we helpen graag verder.

Christine: +31 6 816 834 18

NL41 TRIO 0254 753892