‘Hoewel ik al 10 jaar was, werd ik geplaatst in de kleuterklas’

De 60-jarige Batoul Heijdenrijk emigreerde op 10-jarige leeftijd van Marokko naar Nederland omdat haar vader hier als gastarbeider aan het werk was. Ze komt zelf naar basisschool Strijd Dorp in Eindhoven voor een interview met de leerlingen Lucy, Mirre en Ahmet. Zodra zij de kamer binnenloopt, is het duidelijk dat ze een lieve, vrolijke en warme vrouw is, naar wie de kinderen graag luisteren.

Kunt u uw verhaal misschien met ons delen?
‘Ik ben in 1975 samen met mijn moeder vanuit het zuiden van Marokko naar Nederland gekomen en dat was heel spannend. We kwamen ’s avonds aan, die lichtjes, dat vergeet ik echt nooit meer. Zoveel lichtjes. Wij woonden in Gestel, in de Bennekel. Wij kwamen in september en we hadden hele strenge winters. En mijn moeder had geen benul van sneeuw en kou, want wij woonden in het zuiden van Marokko en maakten dat niet mee. Dus ik vergeet ook nooit dat ik ooit met dikke geitenwollensokken met sandalen naar buiten ging in de sneeuw. Ik had ijskoude voeten en kwam huilend terug. De buurvrouw kocht voor mij toen laarsjes en een dikke jas. Daar heb ik hele fijne ervaringen mee gehad. Die buren waren echt gastvrij!

Hoewel ik al 10 jaar was, werd ik geplaatst in de kleuterklas omdat ik geen Nederlands kon spreken. Dat vond ik wel raar, met allemaal kleine kinderen… Binnen een half jaar sprak ik alsnog Nederlands want we speelden veel buiten en hadden geen Marokkaanse tv, dat scheelde ook.‘

Vond u het in het begin moeilijk om vrienden te maken?
‘Nee, vrienden maken was helemaal niet moeilijk. Ik kon heel snel contact maken. Wij woonden op nummer 11 in onze straat en op nummer 7 was er een meisje, enig kind, dat op zolder een barbieparadijs had… Ik vergeet dat nooit meer. Zoveel speelgoed kreeg ik niet. Ik was dus altijd lief tegen haar om daar maar te mogen spelen met de barbies. Maar mijn vader kende niemand in de buurt want hij werkte altijd. Mijn moeder had wel contact met de buurvrouw, alleen bleef de taal lastig. Dan moest ik tolken. De buurvrouw kwam ook vaak bij ons en dan kreeg ze een Marokkaanse thee of koffie, maar mijn moeder nam nooit iets bij de buurvrouw. Onze buurvrouw zei een tegen mij: ‘Wat raar dat jullie mam nooit iets drinken pakt’. Ik vroeg mijn moeder waarom dat zo was. Toen zei ze: ‘Ja dadelijk krijg ik alcohol’. Dat was zo grappig, die misverstanden.’

Wat was het grootste verschil tussen Marokko en Nederland?
‘Het verschil is natuurlijk de kledingdracht. Vroeger vond ik het niet fijn als mijn moeder mij kwam ophalen. Zij heeft van die lange kleding, daar schaamde ik mij voor. Dus ja, kleding, een hoofddoek, het eten zelf, maar ook met de handen eten. Daarnaast hebben wij ook andere feestdagen. Dat zijn wel de grootste verschillen.’

Uw vader had twee vrouwen, waardoor uw echte moeder terug naar Marokko moest. Wat vond u daarvan?
‘Ja, mijn vader had twee vrouwen. In Marokko mag dat, in Nederland niet. Vijf jaar nadat we in Nederland waren gekomen, zeiden ze hier dat het niet kon. Toen is mijn moeder teruggegaan. Dat vond zij ook niet erg, want zo kon ze zorgen voor haar moeder. Mijn vaders tweede vrouw is gebleven met haar twee kinderen, en ik dus ook. Dat vond wel ik erg, ja, dat vond ik heel erg.’

Wat was voor u een hele grote verandering toen u naar Nederland kwam?
‘Dat was de school, het systeem van de school. In Marokko was dat heel streng. Wij moesten Arabisch spreken op school en mochten geen Berbers praten. Het as heftig dat wij ons niet mochten uiten in onze eigen taal. En hier was het toch wel wat fijner en gemoedelijker. Hier was het meer van lang leve de lol. En ik ging heel graag naar school.’

Als u nu zou mogen kiezen, zou u dan terug naar Marokko willen of toch in Nederland blijven?
‘Ik heb hier nu mijn kinderen, kleinkinderen en mijn werk. Dus op dit moment kies ik voor Nederland natuurlijk. Wie weet als ik later gepensioneerd ben, dan zou ik toch ook wel hier én daar willen wonen. Gelukkig hoef ik niet te kiezen. Als me de vraag werd gesteld toen ik 11 was, dan was het zeker hier. Ik vond het geweldig.’