‘Het maak niet uit waar je in gelooft, het is belangrijk wat je doet’

Jahan Valianpour is in 1953 geboren in Masjed Soleyman in Iran. Vanwege de politieke situatie moest hij met zijn gezin vluchten en woont hij sinds 1991 in Nederland. Rayan, Damla, Armina en Nora van IKC Het Talent werden hartelijk ontvangen in zijn woning aan de Osdorperhof. Rayan las het gedicht ‘Die Dag’ voor, die Jahan Valianpour had geschreven. Het geeft een beeld van de oorlog. Net als de schilderijen aan de muur van Iraanse kunstenaars en de portretten van vermoorde Iraanse vrouwen.

Hoe bent u in Nederland terecht gekomen?
‘Ik ben opgegroeid in Iran en werkte daar als chemisch analist. Ik en mijn vrouw waren politiek actief. De regering wilde politieke activisten oppakken. Daarom zijn wij in 1991 gevlucht, samen met onze zoon en dochter die toen vijf en zeven jaar oud waren. Een smokkelaar heeft ons geholpen. De reis duurde lang, maar uiteindelijk zijn wij goed en gezond in Nederland aangekomen. Het was heel moeilijk om ver weg van mijn familie te zijn. Mijn vader was al overleden, maar mijn moeder, broer, zusjes en hun kinderen waren nog in Iran. Ik was al mijn contacten kwijt en voelde mij verdrietig. Maar de andere kant van de medaille was dat ik gevlucht was voor de veiligheid van mijn kinderen. Dat is de moeite waard! Als ze me nu zouden dwingen om Nederland te verlaten zou ik heel verdrietig worden.’

Hoe was om in Nederland aan te komen?
‘De eerste tijd voelde ik mij een vreemdeling. Ik ben gelukkig goed ontvangen in het asielzoekerscentrum in Wijk aan Zee. Met z’n vieren hadden we één kamer, terwijl we Iran een grote koopwoning hadden. In het AZC kon je zelf niet koken, je moest eten halen en dan moest je lang in de rij staan wachten. Ik haalde eten voor de kinderen, maar zelf kon ik niet goed eten en in de eerste maanden ben ik zestien kilo afgevallen. Op mijn tweede dag in Nederland ben ik naar de bibliotheek gegaan om te vragen hoe je Nederlands kan leren. Om een tweede vaderland te krijgen is een nieuwe taal leren het belangrijkst! Zonder taal kan je niet communiceren en voel je niet dat je een Nederlander bent. Het leven in een asielzoekerscentrum is niet prettig. Er waren soms ook ruzies tussen asielzoekers, dat was niet fijn. In 1992 kregen we als gezin een woning aangeboden in Purmerend. Dat was prachtig!’

Bent u weleens terug gegaan naar Iran?
‘Nee, ik ben nooit teruggegaan, want het is te risicovol. Hier in Nederland mag je kiezen wat je wil studeren, wat je over politiek wil zeggen. Je hebt genoeg vrijheid om een boek te lezen en deel te nemen aan een demonstratie. Dat soort dingen konden wij niet doen in Iran. Als je bijvoorbeeld voor de rechten van vrouwen in actie kwam, werd je meteen opgepakt, in de gevangenis gezet en beschuldigd van dingen die niet waar waren. Ik heb foto’s in mijn huiskamer van vrouwen en kinderen die verkracht en vermoord zijn in Iran. Dat was voor mij heel pijnlijk en verdrietig, dus ik heb hun foto’s uitgeprint zodat ik mijn emoties beter kan controleren. Dat als ik naar ze kijk, dan denk ik: ze zijn nog in leven.’

Wat mist u het meest aan uw eigen land?
‘Iran noem ik niet mijn ‘eigen land’, want dat is Nederland nu. Ik mis wel mijn land van afkomst en natuurlijk wil ik graag een keer terug naar mijn geboortestad! Als het veilig zou zijn om te reizen en een paar maanden te blijven, dan kom ik wel terug in mijn nieuwe vaderland. Ik wil nergens anders wonen dan in Nederland. Ik voel mij Nederlander van Iraanse afkomst en ik voel mij hier vrij en veilig. Ik heb 34 jaar in Nederland gewoond, gestudeerd en gewerkt als mentor.  Van alleenstaande minderjarige asielzoekers, jongeren met verstandelijke beperking, daklozen en hangjongeren. Ik heb ook heel veel vrijwilligerswerk gedaan; zoals Iraanse nieuwkomers helpen om Nederlands te leren.’