‘Het duurde heel lang voordat ik de humor hier begreep’

Timme, Melissa en Dutch gaan met de auto naar Anna Spohr. Ze woont op een vakantiepark vlakbij Schoorldam en komt de leerlingen van de Bosschool in Bergen ophalen om naar haar huisje te gaan. De 60-jarige mevrouw Spohr is geboren in Duitsland, in 1983 kwam ze naar Nederland. Haar ouders uit Duitsland zijn nu bij haar op bezoek. De kinderen worden heel warm ontvangen. De interviewers die aanvankelijk een beetje verlegen waren, komen al snel los: ze hebben er zin in!

Wat vindt u van Duitsland?
‘Ik heb eigenlijk een bloedhekel aan bepaalde Duitse karaktertrekken. In heel veel Duitsers zit een soort politieagent verstopt als je buiten de lijntjes loopt. Wanneer ik vroeger bijvoorbeeld over de dijk fietste, waar je eigenlijk niet mocht fietsen, werd ik er binnen een paar minuten al op gewezen dat dat niet kon. Dat zo op de regeltjes zijn in Duitsland ging niet samen met mijn obstinate persoonlijkheid.’

Hoe was het toen u in Nederland kwam? Wat was er anders?
‘In het begin woonde ik in een woongemeenschap in Utrecht. Ik had geen geld voor een eigen woning en woonde met drie meisjes in een huis. Op elk pakje dat zij in de koelkast hadden liggen, hadden ze hun naam geschreven. Zo van: dit is van mij en hier moet je vanaf blijven. Iedereen ging in het weekeinde naar huis behalve ik omdat thuis voor mij te ver weg was. Soms had ik geen boodschappen gedaan en had ik honger. Als dan de koelkast vol zat met hun pakjes met hun namen erop nam ik stiekem een klein beetje van ieder pakje om iets te kunnen eten.

Ook was het moeilijk om spontaan afspraken te maken met mensen als ik ze tegenkwam. In Duitsland zeiden ze: leuk om je te zien, laten we vanavond even afspreken. Dat kan in Nederland niet; hier kun je dan pas over drie weken afspreken…dat was in Duitsland een stuk spontaner. Verder viel het me op dat mijn Duitse vrienden veel meer politiek bewust waren dan Nederlandse vrienden. Daar moest ik erg aan wennen.

Maar in Nederland worden sneller nieuwe invloeden omarmd en opgenomen. Nederlanders bewegen meer mee met de tijdsgeest en de opleiding die ik in Nederland kon volgen was supermodern. Duitsers zijn best fundamentalistisch: dat wat zo is moet zo blijven. Maar het is altijd moeilijk als je als nieuwkomer ergens komt waar iedereen heel vertrouwd is met alles, en jij niet.’

Heeft u zich ooit buitengesloten gevoeld?
‘Nee, ik heb wel ervaren dat het heel moeilijk is om de humor te begrijpen in een nieuw land. Het duurde heel lang voordat ik de humor hier begreep. Dan was iedereen aan het lachen en zat ik erbij en voelde ik me echt een buitenstaander.’

Hoe was het om Duitse te zijn in Nederland in die tijd?
‘Duits-zijn was meer iets wat ik probeerde te verbergen. Ik deed daarom ook super mijn best om Nederlands te spreken. Ik verborg het Duits-zijn liever omdat Nederlanders de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog er vaak bij haalden en daarom geen fijn gevoel hadden bij alles wat Duits was. Op een keer stond ik op een toren in Utrecht samen met een jongen die me leuk vond en ik hem. Toen hij me vroeg waar mijn accent vandaan kwam en ik hem vertelde dat ik Duits was, was hij niet meer geïnteresseerd.’

Hoe bent u hiermee omgegaan?
‘Het was soms best moeilijk maar ik paste me snel aan. Ik wilde ook graag onderdeel zijn van de samenleving. Als je gewoon meedoet en de taal leert word je geaccepteerd.’

Waarom bleef u na uw studie in Nederland?
‘Na mijn studie werd ik verliefd op Amsterdam. In Amsterdam waren veel mensen uit de hele wereld en er was ook veel mogelijk. Ik werd verliefd op het leven, de muziek en het maken van films. Ik ben films gaan maken met pubers. Ik vond het leuk om met hen te werken omdat zij op zoek zijn naar wie ze zijn en waar ze bij willen horen. Het kwam ook omdat de kranten vaak kopten over pubers die herrie maakten en alles stuk maakten en dat was helemaal niet waar. Toen besloot ik me hard te maken voor pubers.’

Voelt u zich Nederlandse?
‘Ik voel me een wereldburger. Ik heb in Duitsland, Nederland, Parijs en in New York gewoond maar ik identificeer me niet met een land omdat ik me daar niet fijn bij voel. Als mensen dat wel doen worden ze al snel nationalistisch en gaan ze hun land heel belangrijk vinden. Daar blijf ik ver vandaan. Maar ik voel me wel thuis hier in Nederland.’