Theo en Nina van basisschool de Hasselbraam interviewen de 89-jarige Jan Klercx. Hij was 4 jaar toen de oorlog uitbrak in Eindhoven. Meneer Klercx woonde met zijn vader, moeder, twee broertjes en zes zusjes aan de Zevenbergenstraat, vlakbij Eindhoven Airport.
Wat hoorde u toen de oorlog begon?
‘Het eerste wat wij er van merkten was dat de Duitsers bij ons in colonne door de Bredalaan marcheerden. In het begin begreep ik er nog niet zoveel van, dat kwam pas later toen ik naar de kleuterschool ging. Het vliegveld is verschillende keren gebombardeerd en het is twee keer zelfs heel intensief gebombardeerd. Toen zagen wij vanuit ons huis de bommen in de lucht boven het vliegveld en hoorden we explosies. In de avond zagen we ook de lichtflitsen. Iedereen vluchtten het huis uit en ging achterin de tuin in het schuurtje zitten. Wat eigenlijk vele malen gevaarlijker was dan gewoon in het huis blijven…’
Hoe was school toen het oorlog was?
‘De lagere school heb ik op vier of vijf verschillende plaatsen doorlopen omdat onze school, de Sint-Willibrord, ingenomen was door de Duitsers. Om die reden zaten we vaak op plaatsen waar eigenlijk helemaal geen school zou kunnen zijn. Eens bij een smid achterin de schuur, toen hoorde ik de smid in zijn werkplaats werken. In de Trudostraat ben ik naar de derde en de vierde klas gegaan. Na de oorlog konden wij weer naar onze gewone school. Daar heb ik nog twee jaar op gezeten. Er waren niet zoveel spullen in het klaslokaal. Het enige wat ik mij nog goed herinner is dat ik een leraar had die heel mooi kon voorlezen. En die las voor uit een boek van Sim en Sam. Ik zal nooit weten hoe het afliep want na drie hoofdstukken was het schooljaar voorbij. Hij kon niet iedere week voorlezen, hè…’
Bent u vaak gewond geraakt?
‘Ja, maar niet door oorlogshandelingen. Ik raakte vaak gewond door eigen schuld. Zo ben ik een keer omvergelopen en heb ik mijn rechterarm op twee plaatsen gebroken. En ben ik een keer uit een vrachtwagen gesprongen, waardoor ik mijn beide armen bezeerde. Ik zat met mijn ene arm in het gips en met de andere in het verband. En aan het eind van de oorlog liep ik met mijn buurjongen op een plaats waar we helemaal niet mochten komen. Hij trapte op een waslijn en deze zwaaide omhoog, precies in mijn oog. Gelukkig liepen er veel militairen rond, die hebben mij direct naar de ziekenboeg gebracht.’
Hebben de mensen uit uw familie de oorlog overleefd?
‘Ja, wij waren thuis met negen kinderen. Ik had vier zussen die ouder waren dan ik. En dan een oudere broer, die was tien jaar ouder dan ik. Dus toen de oorlog uitbrak, was hij ongeveer 14 jaar. Die heeft er meer van meegemaakt. Ze hebben hem ook een keer meegenomen en voor het vuurpeloton gezet omdat ze dachten dat hij iets gedaan had wat niet mocht. Tot bleek dat hij dat niet gedaan had en toen kwamen al die jongens weer terug. Allemaal jongens van rond de 18, 19 jaar.
Mijn vader was metselaar. Iedereen die kon werken werd getransporteerd naar Duitsland en werd daar te werk gesteld. Hij kwam gelukkig meteen terug toen de oorlog afgelopen was. Hij is toen vanuit Esse, in Duitsland, te voet terug naar Eindhoven gelopen. En dan had hij ook nog al zijn gereedschap bij zich in een kist, die droeg hij op z’n schouder. Hoe lang hij erover heeft gedaan weet ik niet.’
Koloniale sporen in mijn buurt
Oorlog in mijn Buurt
Oorlog in mijn Buurt
Heb je een vraag aan ons? Wilt u meedoen als verteller, als basisschool, of een bijdrage leveren door een interview te begeleiden? Neem contact op, we helpen graag verder.