‘De lichtjes waren geen ballonnen maar bommen’

Wissal, Misha, Roy en Silvan van basisschool ’t Karregat in Eindhoven spreken met de 85-jarige Nel Machiels over haar oorlogservaringen. Doordat mevrouw Machiels pas zes jaar was toen de oorlog begon, kan ze van de eerste jaren vooral de momenten herinneren die indruk hebben gemaakt. Zoals dat ze geen geld hadden voor kleren, eten en kolen. De bevrijding herinnert Nel zich nog heel goed: iedereen danste en was blij, maar toen ze met haar moeder naar huis ging, kwam er onverwacht een bombardement.

Hadden jullie genoeg geld voor kleren en eten?
‘Ik had een jurk die steeds wat groter gemaakt werd. Mijn tante breidde er elke keer een extra stukje aan als ik weer wat gegroeid was, het was net een lappendeken met al die verschillende kleuren. De foto van die jurk heb ik in een plakboek bewaard. En we liepen op klompen. We hadden ook geen geld voor kolen om de kachel te stoken. We weekten paper in water en maakten daar dan ballen van. Als die droog waren, kon je ze in de kachel stoken. Het besef van wat het betekende om in oorlog te leven, kwam pas later.’

Heeft u een bombardement meegemaakt?
‘Ik stond met mijn moeder in de feestvreugde op de Rechtestraat bij de Hema, toen de Engelse en Amerikaanse soldaten door de straten reden op hun tanks. Iedereen danste en was blij, wij natuurlijk ook! Samen gingen we daarna naar huis, dat was op loopafstand, in de villawijk bij de Parklaan. Toen we in onze straat kwamen, keken veel mensen naar boven. Er hingen lampjes in de lucht, het leken wel ballonnen… Ineens riep de buurman hard dat iedereen naar binnen moest om te schuilen. De lichtjes waren geen ballonnen, maar bommen die uit de vliegtuigen werden geworpen.

Wat gebeurde er toen?
‘Ik schuilde met mijn familie onder de tafel die voor het raam geschoven was. Alleen moest ik erg plassen, ik had daar nog geen tijd voor gehad. Van mijn vader mocht ik niet gaan, veel te gevaarlijk. Hij pakte een koektrommel voor me om in te plassen. Maar dat deed ik niet hoor, dan zou ik nooit meer koekjes lusten. Toen het weer rustiger was, bleek dat er toch mensen, vooral jongens, buiten waren blijven kijken. De buurman die gewaarschuwd had, vroeg ons om hulp. Zijn dochter had een scherf in haar knie. Wij zijn met haar naar het ziekenhuis gegaan. Toen we terugkwamen van de EHBO bleek ook de buurjongen zwaargewond te zijn. Hij lag op twee stoelen in de woonkamer van de buren en zat onder het bloed. Hij heeft het helaas niet overleefd. Ik zie het beeld nog goed voor me: het is een verschrikkelijke herinnering.’