‘De kogels hebben we in de vloer gevonden’

Brechtje, Maura, Clemens en Dien van de Rijk Kramerschool in Amsterdam-West gaan op bezoek bij mevrouw Yvonne en meneer Ruud Schildmeijer. Ze wonen op de Bloemgracht nummer 82. In dat huis vonden in de oorlog verzetsactiviteiten plaats. Op de gedenkplaat bij de voordeur staan drie namen en de tekst ‘Voor de vrijheid van hun vaderland gevallen’.

Woonde u in de oorlog ook in dit huis?
‘Nee, dit huis was in de familie. Wij wonen hier nu tweeënveertig jaar en hebben veel over het oorlogsverhaal gelezen. We hebben ook overlevenden van de families uitgenodigd en we kregen een plaquette op de muur van ons huis.’

Wat weet u van de geschiedenis van dit huis?
‘Dit is een verzetswoning geweest. In de laatste jaren van de oorlog werd het verzet in de Jordaan steeds groter en er woonden heel veel Joden. Mevrouw Ten Have woonde hier met haar drie kinderen en ze waren erg arm. De kamertjes hierboven ging ze verhuren om een beetje geld bij te verdienen. Een heleboel Joden hebben hier een kamer gehuurd en zij doken op een gegeven moment hier ook onder. Op een dag kreeg mevrouw Ten Have een bericht van Dick Wolters, iemand van het verzet. Hij was gevlucht uit de gevangenis en hij zocht een schuilplaats. Vanuit dit huis begon hij het verzet te regelen. Het was erg gevaarlijk, want hier zaten al die joodse onderduikers en Dick kwam met allemaal verzetsmensen en ze hadden al gauw een wapendepot, hier in de grote kast in de gang.’

Zat mevrouw Ten Have zelf ook bij het verzet?
‘Dick en mevrouw Ten Have werden verliefd en daardoor ging ze ook bij het verzet. Ze bracht krantjes rond. Die lagen onder in de kinderwagen. Haar jongste baby was een huilebalk en de Duitsers hadden geen zin in krijsende baby’s, dus kon ze gewoon haar gang gaan.’

Wat voor andere dingen zijn hier gebeurd?
‘Twee andere mannen die ook hier zaten, zouden het wapendepot van de Sicherheitsdienst  in de De Clerqstraat overvallen. Ze heetten Koos Stevense en Jan Keune. Ze gingen de wapens onklaar maken. Jan Keune ging posten en wist toen precies wanneer de bewakers er wel en niet waren. Ze gingen hem overmeesteren voor spertijd. Spertijd was de tijd dat je binnen moest blijven, met alle ramen geblindeerd.’
‘Ze hebben de bewaker vastgebonden en opgesloten in de kast, maar omdat het spertijd was moesten ze de hele nacht wachten. Ze kwamen ’s morgens heel vroeg thuis om Dick verslag uit te brengen. Die morgen werd de straat afgezet. Prikkeldraad aan beide kanten. Een grote zwarte auto kwam voorrijden. Drie mannen bonsden op de deur, mevrouw Ten Have schrok zich een ongeluk. Drie mannen in uniform stormden naar boven, gooiden de deur open en schoten ze alle drie dood. Ze gingen meteen weer weg, ze hebben het wapendepot niet eens ontdekt. Toen kwam de begrafenisondernemer en nam ze mee, daar kreeg hij geld voor. Ze hebben die mensen in een kuil gekwakt. Na de oorlog hebben die Duitsers de doodstraf gekregen.’

Waarom kwamen die Duitsers hier?
‘Waarschijnlijk zijn ze verraden door de meneer die op de eerste etage woonde. Beneden zat een winkel, die stond leeg. De man van de eerste etage heeft toen het hout van de vloer gestolen, dat deden de mensen om warm te blijven. Hij werd gepakt wegens diefstal. Maar hij was heel snel vrij. We denken dat hij de politie informatie heeft gegeven, zodat hij snel vrijkwam. Het was nog maar tien dagen voor de bevrijding.’

‘We hebben de oorlog niet zelf meegemaakt, want toen waren wij er nog niet. Maar mijn oma en een tante en oom waren Joods. Ze zijn in Auschwitz vermoord. Boven hebben we een mini museumpje ingericht, met foto’s, brieven en een echte knijpkat uit die tijd. De kogels waarmee geschoten is, hebben we later bij een verbouwing nog in de vloeren gevonden.’