‘De gouden ploeg in de oorlog’

Ans Polak deed in 1928 mee aan de Olympische Spelen in Amsterdam. Op het onderdeel turnen voor teamwedstrijden won zij samen met haar team een gouden medaille. Voor haar huis in de Van Woustraat liggen nu drie ‘struikelstenen,’ met daarop haar naam en die van haar man Barend en dochter Eva.

De gouden ploeg in de oorlog
De Olympische Spelen in Amsterdam in 1928 waren de eerste waar vrouwelijke atleten en gymnasten aan mee mochten doen. Daar was in die tijd veel commotie over. Er werd heel weinig van de Nederlandse vrouwen verwacht. Toch won de Nederlandse vrouwenturnploeg de eerste gouden medaille. Ans Polak zat in het gouden turnteam met twaalf turnsters: Alie Van den Bos, Stella Agsteribbe, Mien van den Berg, Petronella Burgerhof, Elka de Levie, Lea Nordheim, Ans Polak, Petronella van Randwijk, Riek van Rumt, Judikje Simons, Co Stelma en Annie van der Vegt. Vijf turnsters uit de ploeg waren van joodse afkomst. Vier van hen werden vermoord in de Tweede Wereldoorlog. Ans Polak kwam met haar zes jaar oude dochter in Westerbork terecht en werd vervolgens weggevoerd naar concentratiekamp Sobibor. Op de dag van hun aankomst daar, werden zij en haar dochter omgebracht.

Olympisch Goud
Anna Polak turnde bij de joodse turnvereniging Bato. Turnen was een sport waar veel Joden aan meededen. Rond 1900 was die trend overgewaaid uit landen waar veel antisemitisme (Jodenhaat) heerste. Joden gingen in die landen vaak turnen om zichzelf weerbaarder te maken. Het gouden turnteam had ook een Joodse coach: Gerrit Kleerekoper, die werkte als diamantslijper en woonde in de Rivierenbuurt. Kleerekoper bereidde de turnsters goed voor op de Spelen. Zo liet hij ze twee keer per week buiten trainen, want de Spelen vonden buiten plaats in het Olympisch Stadion. Eén van de gouden turnsters, Alie van den Bos, vertelde na de oorlog hoe belangrijk zijn bijdrage was voor de prestaties van het turnteam: ‘Aan Kleerekoper hadden wij de overwinning te danken.’

Struikelstenen
Coach Gerrit Kleerekoper werd in 1943 met zijn vrouw en dochter in concentratiekamp Sobibor vermoord. Van de vijf Joodse turnsters heeft alleen Elka de Levie het concentratiekamp overleefd. Voor de huizen van Ans Polak, Gerrit Kleerekoper, Stella Angsteribbe, Lea Nordheim en Judikje Simons liggen nu struikelstenen, daar staan hun namen op, zodat we ze niet vergeten.