‘’

Theo Schoumans is al 94 jaar, maar hij kan zich de oorlog nog goed herinneren. Hij vertelt ons over alle ‘illegale’ acties die hij ondernam tijdens de bezetting. Maar ook over zijn oudere broer, die de oorlog niet overleefde.

Heeft u er ooit aan gedacht om bij de NSB te gaan?
“Nooit, ik was een felle anti-NSB’er. Tijdens de oorlog deelden mijn broers en ik pamfletten uit met antifascistische leuzen en nieuws van de geallieerden. De NSB probeerde voor de oorlog reclame te maken in de arbeiderswijken van Amsterdam, in de hoop dat de arbeiders de NSB zouden steunen. Maar deze acties stuitten vaak ook op veel verzet. Ik wilde niet dat de NSB veel aanhang zou krijgen en zat daarom bij een knokploeg die NSB’ers verjoeg uit de straten.”

Woonde u heel de oorlog in Noord?
“Het grootste deel van de oorlog woonde ik bij mijn ouders aan de Plaatijzerweg. Maar ik was 19 jaar toen de oorlog begon, niet getrouwd en had geen kinderen. Ik paste daarmee perfect in de profielschets om in Duitsland als dwangarbeider aan de slag te gaan. Op een middag toen ik thuiskwam, vertelde de buurvrouw dat er twee heren aan de deur waren geweest voor mij. Ze hadden haar niet gezegd waarvoor ze precies kwamen. Toen ik even later hoorde dat mijn 14 jaar oudere broer die in het verzet zat, in zijn huis was opgepakt, begreep ik dat ik snel weg moest. Ik ben onmiddellijk in de Meeuwenlaan op de bus gestapt. Door het raam van de bus zag ik dat er twee rechercheurs in mijn straat liepen. Ik heb wat mensen gebeld en kon gelukkig onderduiken in een pakhuis op het Bikkerseiland.”

Wat is er met uw broer gebeurd?
“Twee Nederlandse rechercheurs hebben hem die bewuste dag opgepakt omdat hij voor het verzet werkte. Hij is naar verschillende concentratiekampen gestuurd. Eerst moest mijn broer naar het concentratiekamp Buchenwald en daarna heeft hij twee jaar in Auschwitz gezeten. Toen de Russische bevrijding naderde, moest Auschwitz worden ontruimd. Alle gevangenen, die al jaren waren ondervoed, moesten twaalf kilometer lopen naar het volgende concentratiekamp, Auschwitz-Birkenau. Mijn broer was geheel verzwakt, en is in elkaar gezakt en gestorven. De volgende dag werden zijn medegevangenen bevrijd. Het is de ergste herinnering die ik aan de oorlog heb.”