Erfgoeddrager: Mariza

‘Het verduisteringspapier werd van de balkons gegooid’

Ad van Hassel groeide op in de Tweede Atjehstraat in de Indische buurt. Hij was twee jaar toen de oorlog begon. Mariza, Rokaya, Rayen en Umer Ali van basisschool De Kraal wonen ook allemaal in de Indische buurt!

Hoe was het bij u thuis tijdens de oorlog?
We hadden geen stroom in de oorlog. We hadden alleen een lampje waar je carbid in moest doen en een beetje water. Dan kon je het aansteken en dan had je licht. Ook herinner ik me dat we in de woonkamer een fiets hadden staan. Het achterwiel was vastgezet. Als een van ons daarop ging fietsen, hadden we ook een straaltje licht in huis.’

Denkt u nog wel eens aan de oorlog?
‘Ja. Zo moet ik regelmatig terugdenken aan een gebeurtenis hier in de buurt. Ik liep aan de hand van mijn moeder door de Linnaeusstraat, we gingen naar vrienden in de Watergaafsmeer. Toen kwam er een patrouille van de Grüne polizei. Dat waren politieagenten in dienst van de Duitsers. Ze vorderden fietsen. Er reed een man op een transportfiets voorbij en een van die agenten begon te roepen dat hij zijn fiets moest inleveren. Maar die man hoorde het niet, of reageerde niet. Ik zag hoe een agent die man zo van zijn fiets schoot. Mijn zwangere moeder schrok natuurlijk enorm. Ze kneep mij heel hard in m’n hand en ging met mij schuilen. Ik was zo geschrokken dat ik het heel lang niet heb kunnen vertellen. Jaren later is Theo van Gogh vermoord op die plek. Om dezelfde willekeur. In die zin denk ik nog wel aan de oorlog terug.’

Hadden jullie last van de Hongerwinter?

‘Ja, maar we hadden het beter in vergelijking met anderen, omdat wij een boerenfamilie in Brabant hadden. Wat ze daar over hadden aan spek, bonen of goede aardappelen, dat kwam allemaal naar ons toe. Dat hebben mijn ouders wel ook gedeeld met de buren, hoor. Op een gegeven moment was er minder te eten. Dat was tijdens de bekende Hongerwinter. Mijn moeder was toen zwanger, dat was wel een bijkomend probleem. Toen heb ik bloembollen gegeten, gebakken bloembollen. Mijn vader kon via een neef ook aan suikerbieten komen. Die maalden we dan door een gehaktmolen en daar kwamen dan van die straaltjes uit. Daar maakten we pannenkoeken van. Dat waren van die hele kledderige pannenkoeken, maar goed het was iets van eten. Mijn vader ging ook met mijn broer op de fiets naar boeren. Ze namen dan schillen mee voor het vee en dat ruilden ze voor melk, eieren en aardappelen. Hij vertelde dan natuurlijk dat zijn vrouw zwanger was, dan kregen ze soms wat meer. Ze kwamen het liefst terug tijdens spertijd. In het donker zagen de Duitsers je niet zo snel. Het was namelijk heel gewoon dat ze je aanhielden en dan al je eten in beslag namen. Zij hadden in die tijd ook minder te eten, want alle transportlijnen voor voedsel waren afgesloten. Ik kan me goed herinneren dat mijn vader op een avond terugkwam, maar mijn broer niet. Dat was paniek. Mijn moeder begon te huilen en schreeuwen. Mijn vader is snel weer naar buiten gegaan om hem te zoeken. Gelukkig heeft hij hem gevonden en zijn ze veilig thuis gekomen.’

Weet u nog iets van de Bevrijding?
‘Op 10 mei, een paar dagen na de Bevrijding,  kwamen de vliegtuigen met Zweeds wittebrood over de Indische buurt en de Watergraafsmeer. Het was natuurlijk de bedoeling dat je dat allemaal ging verzamelen en eerlijk zou delen. Maar als mensen honger hebben, dan weet je wel wat er gebeurt. Daar kwamen wel knokpartijtjes van. Dat wittebrood kan ik me nog zo goed herinneren. Dat was het lekkerste dat ik ooit had gegeten. De Bevrijding was een ongelofelijke opluchting. Alles was oranje en alle mensen waren aan het dansen. En overal werd dat papier afgescheurd, waar mensen de ramen mee hadden moeten verduisteren. Ze gooiden het van de balkons. Ik weet ook nog dat meisjes die een relatie hadden gehad met Duitse soldaten – ‘moffenhoeren’ noemden ze die – na de Bevrijding kaal werden geschoren. Zodat iedereen hen herkende. Dat vond ik afschuwelijk.’

       

Contact


Heb je een vraag aan ons? Wilt u meedoen als verteller, als basisschool, of een bijdrage leveren door een interview te begeleiden? Neem contact op, we helpen graag verder.

Christine: +31 6 816 834 18

NL41 TRIO 0254 753892