Erfgoeddrager: Linc

‘Je hoorde dat er geschoten werd’

Nico Lopez Cardozo was pas twee jaar toen de oorlog begon. Toch heeft hij nog best veel herinneringen aan de oorlog. Meneer Lopez Cardozo woonde destijds nabij de Burcht in Zaandam, boven de winkels. Hij kan zo goed vertellen dat het voor Elisabeth, Linc, Indy en Tej van basisschool De Kweekvijver voelt alsof ze er zelf bij waren.

Had u onderduikers in uw huis?
‘Die hebben wij niet gehad, maar mijn vader is wel even ondergedoken geweest. Op een dag was er bij ons in de buurt een razzia. Dit betekende dat alle mensen uit hun huis werden gehaald. Ook op onze deur ramden de Duitsers terwijl ze riepen: ‘Daraus!’. Mijn moeder schrok vreselijk en sloot zich op de wc op. Maar dat werkte niet want het slot was kapot. Een Duitser pakte mij bij de armen en nam me, hup, de trap af, met mijn moeder er achteraan. Mijn vader, die van Joodse komaf was, had ze zien aankomen. Hij is gevlucht door over het balkon te klimmen en weg te rennen, en heeft daarna in Amsterdam ondergedoken gezeten. Wij waren intussen het huis uitgegooid. Terwijl we op de Burcht stonden, werden er een heleboel mensen neergeschoten. Dat was heel eng… je hoorde dat er geschoten werd. Veel mensen moesten huilen. Nu hangt op deze plek een plaquette. Mijn vader is gelukkig weer heelhuids terug gekomen. Voordat hij vluchtte, had hij ons een gouden ring gegeven. ‘Als ik niet meer terugkom’, had hij gezegd, ‘hebben jullie nog iets om van te kopen.’

Heeft u bommen gezien?
‘Ja, in Zaandam is ook een bom gevallen, die kwam heel onverwacht. Je hoorde ineens een gierend geluid en een dreun… dat was echt verschrikkelijk! Ik weet niet of de bom door de Duitsers of de Amerikanen is gegooid. Hij kwam terecht op een school. Naast de school was een slagerij, en de dochter van de slager is toen overleden. Gelukkig gebeurde het op een zaterdag, anders waren er veel meer mensen omgekomen.’

Ging u vaak naar buiten?
‘Ja hoor, lekker overdag buiten spelen. Alleen als er luchtalarm was, moest je zorgen dat je thuis was, of desnoods in een winkel. Buiten blijven was gevaarlijk. Maar goed, daar wende je aan. Toch blijft het een rot gehoor. Als tegenwoordig het alarm op maandag begint te janken, komt heel vaag die herinnering aan het luchtalarm terug.’

Wat deed u bij de bevrijding?
‘De meeste mensen hingen de vlag uit want dat was in de oorlog verboden. Ik kan me ook herinneren dat er opeens iemand in de buurt een oliebollenkraam had. Hoe ze eraan kwam, weet ik niet. En je kon ineens ook palingen kopen, zulke palingen… Mensen stonden er voor in de rij in de Savornin Lohmanstraat. Nog geen tien minuten later gingen ze over hun nek want dat vette spul waren ze niet meer gewend. Ik kan me ook herinneren dat er feesten waren, beetje carnavalachtig met optochten, hossen en dan trokken de feestgangers bij de Burcht de brug over, in de buurt van de Gedempte Gracht. Maar plotseling was er paniek en stoof iedereen alle kanten op. Bleek dat er nog Duitsers waren, fanatiekelingen die op de menigte schoten.’

    

Contact


Heb je een vraag aan ons? Wilt u meedoen als verteller, als basisschool, of een bijdrage leveren door een interview te begeleiden? Neem contact op, we helpen graag verder.

Christine: +31 6 816 834 18

NL41 TRIO 0254 753892