Jasmine, Hafsna en Rajae van basisschool De Kraal ontmoeten Frank Meelker voor de deur van de Kraaipanschool. Daar staat een monument ter nagedachtenis aan zijn grootvader Eli van Tijn (1902-1945), destijds hoofdonderwijzer van deze school. De kinderen wonen in de buurt en willen graag weten wat zich tijdens de Tweede Wereldoorlog daar heeft afgespeeld.
Wat gebeurde er vroeger in de Kraaipanschool?
‘Voor de oorlog was het een gewone openbare school. In de oorlog werd gezegd dat alle Joodse kinderen op één school moesten zitten. Toen werd het een Joodse school. Ook alle leraren waren Joods. Dat moest van de Duitsers, die alle Joden bij elkaar wilden hebben om ze zo gemakkelijk op te pakken. Mijn grootvader was daar al voor de oorlog hoofdonderwijzer. Omdat hij Joods was, moest hij onderduiken, maar hij gaf wel les. Hij kon niet meer thuis zijn. Daar was het vaak gevaarlijk, omdat hij ook in het verzet zat. Hij dook hier op school onder of op andere plekken. Op zolder liet hij veel Joodse mensen onderduiken. Als de school begon, moesten ze eruit. Het was veel te gehorig. Dan waren ze op andere adressen in de buurt, tot ze weer terug naar school konden om te eten en te slapen.’
Wat is er met uw grootvader gebeurd?
‘Hij hielp heel veel mensen met onderduiken, drukte illegale kranten met verzetsnieuws en maakte valse persoonsbewijzen. Zonder persoonsbewijs, dat je op straat wel eens moest laten zien, werd je gearresteerd. Veel gevluchte of ondergedoken mensen hadden geen persoonsbewijs. De verzetsgroep van mijn grootvader vervalste persoonsbewijzen en ook voedselbonnen voor hen. Het verdrietige is dat mijn grootvader werd gearresteerd toen hij een persoonsbewijs vervalst had voor iemand die hem wilde verraden. Diegene had gezegd dat hij gevlucht was uit Duitsland en dat hij een vals persoonsbewijs nodig had. Dat heeft mijn grootvader toen voor hem gemaakt. Toen hij het gaf, werd hij gearresteerd. Hij was dus in een val gelopen. In de oorlog kreeg je geld als je iemand verraadde. Mijn moeder was erbij toen het gebeurde. Ze was toen tien. Hij heeft daarna heel lang in kamp Westerbork gezeten. En daarna is hij naar Auschwitz gedeporteerd. We weten niet precies waar hij uiteindelijk is overleden. Wel dat het in 1945 was, door ziekte en kou. Hij was toen bijna 43 jaar.’
En de kinderen die hier zaten ondergedoken, zijn die ook opgepakt?
‘Sommige wel, maar niet allemaal. Toen mijn grootvader gearresteerd werd, heeft de verzetsgroep de onderduikers naar andere plekken gebracht. Ze waren bang dat de Duitsers hen ook zouden oppakken. En ja, een dag later kwamen ze weer, maar vonden dus niemand.’
Hoe kent u dit verhaal van uw grootvader?
‘Schrijver Bart Cort heeft een boekje geschreven over de verzetsgroep van mijn grootvader. Het boekje heet De Groep Gerretsen. Hij kon zo het hele verhaal aan mijn moeder vertellen. Zij hoorde het toen voor het eerst. Dat is zo’n 25 jaar geleden. En zo kwam ik het ook te weten. Mensen in het verzet vertelden dat niet aan hun kinderen. Dat was veel te gevaarlijk. Ik wist niet dat hij zoveel goede dingen in de oorlog had gedaan. Ik heb uiteindelijk geld ingezameld voor een monument dat in 2007 onthuld is. Ik vind dat we niet moeten vergeten wat deze mensen deden. Mijn moeder is helaas een week voordat het monument werd onthuld overleden.’
