Erfgoeddrager: Fettah

‘De stamboom redde vaders leven’

Wij zijn Anouar en Fettah en interviewden mevrouw Da Costa da Fonceca in haar huis in De Pijp. Ze rookte veel sigaretten tijdens ons gesprek. Ze vertelde over haar Joodse vader en christelijke moeder. Ze was geen bang meisje in de oorlog, die begon toen ze vijftien was. Ze heeft haar vader gered.

Waar woonde u in de oorlog?
“Ik woonde in de ‘Jodenbuurt’, vlakbij het Waterlooplein. Maar we kwamen regelmatig in De Pijp. Mijn moeder ging naar de Albert Cuyp voor de boodschappen. Ze maakte daar graag een praatje met de Joodse verkoopster van stoffen. Juist de Joodse handelaren brachten de humor en gezelligheid op de markt. Maar vanaf 1941 mochten de Joodse marktkooplui niet meer verkopen op de Cuyp. Er hingen bordjes ‘Verboden voor Joden’. Toen gingen we er niet meer naar toe. Het was een treurige aangelegenheid geworden daar.
Tijdens de Hongerwinter kwam ik vaak in een slagerij op de Van Woustraat. Ik zorgde voor het eten en hoorde over kloten van dieren die je kon kopen bij de slager. Regelmatig ben ik daar in een lange rij van hongerige mensen gaan staan. Als je honger hebt, eet je alles. Die kloten waren nog lekker ook.”

Was uw vader in gevaar omdat hij Joods was?
“Mijn vader was een beetje veilig, omdat hij getrouwd was met een niet-Joodse vrouw. Maar hij moest wel een ster dragen en werd verplicht zich te laten steriliseren. In 1943 is hij toch meegenomen door de Duitsers en naar concentratiekamp Westerbork gebracht. Alle familieleden van mijn vader zijn vermoord. Ze woonden bij ons in de straat. Ook zijn gehandicapte zus. Ze is met haar rolstoel de overvalwagen ingereden. De huizen van onze familie waren daarna leeg.”

Hoe heeft uw vader kamp Westerbork overleefd?
“Eén plek in De Pijp is daarvoor heel belangrijk geweest: het Stadsarchief. Dat zat toen op Amsteldijk 67. Daar ging ik naartoe om een stamboom te laten maken. Die stamboom had ik nodig om mijn vader vrij te krijgen uit kamp Westerbork. Tweeduizned gulden kostte dat. Al het spaargeld van mijn ouders was toen op. Op de stamboom stond dat mijn vader van Portugese afkomst was. En met Portugal had Duitsland geen oorlog. Ik stuurde de stamboom naar Westerbork. Een paar dagen later kwam mijn vader vrij.”

Contact


Heb je een vraag aan ons? Wilt u meedoen als verteller, als basisschool, of een bijdrage leveren door een interview te begeleiden? Neem contact op, we helpen graag verder.

Christine: +31 6 816 834 18

NL41 TRIO 0254 753892