Erfgoeddrager: Reier

‘Als het luchtalarm afging, moest ik tegen de muur staan’

Ton Freitag kwam wat eerder naar De Weidevogel in Ransdorp dan verwacht. Nadat hij met Julia, Reier en Kevin een plekje binnen de school had gevonden, stak hij meteen van wal. ‘Ik ga jullie eerst wat vertellen over de oorlog’, zei hij, ‘daarna kunnen jullie vragen stellen’. Na afloop waren de kinderen best onder de indruk van alle verhalen, vooral van die lange afstanden die meneer Freitag moest lopen om bij zijn school te komen.

Hoe begon de oorlog voor u?
‘Ik was 8 jaar oud toen de oorlog begon. Ik sliep bij mijn ouders op de kamer. Die nacht dacht ik dat de buurvrouw de lakens uitklopte, maar dat bleek het geluid van bommen te zijn. Toch ging ik de volgende dag naar school. Eigenlijk zag ik de eerste twee jaar niet zoveel van de oorlog, alleen dat de suiker op de bon ging. Mijn vader was banketbakker dus dat merkten we natuurlijk wel. Ook kwamen er Joodse mensen wonen in Asterdorp, een wijk die eerst voor ‘asocialen’ was gebouwd, maar nu kwamen er hele nette mensen wonen. Zij mochten tussen 2 en 4 uur boodschappen doen. Dan kwamen ze bij mijn vader een ijsje kopen.’

Heeft u ook de bombardementen op Noord meegemaakt?
‘Als het luchtalarm afging, moest ik tegen de muur staan want als er een bom zou vallen dan bleven de muren meestal staan. Soms gingen we ook onder de trap zitten. Toen de Ritakerk 25 jaar bestond, werd er een grote mis gehouden en ik was daarbij. Terwijl de bisschop afsloot met de woorden ‘Ite missa est’, klonk er een enorme klap en viel een bom op de kerk. Ik lag onder de bank en dacht dat ik in een droom was beland. Een meisje dat ik kende, heeft me onder de bank vandaan gehaald, daar denk ik nog wel eens aan. Omdat onze woning kapot was, moesten we naar Zuid verhuizen. In Zuid kreeg ik een nieuw vriendje: Petertje Piek. Zijn moeder was heel lief. We kregen eens ruzie over een autootje. De dag erna werd Petertje weggevoerd door de Duitsers. Het hele huis was leeg, behalve dat mooie autootje, dat stond in de vensterbank. Petertje is in Buchenwald overleden.’

Bent u in Zuid blijven wonen?
‘Nee, na twee jaar verhuisden we weer terug naar Noord. Mijn oude school was intussen gesloten en daarom moest ik iedere dag 2 uur heen- en 2 uur teruglopen naar mijn school in Zuid. Ik liep daarheen via de pontjesbrug die was aangelegd. Alle pontjes lagen achter elkaar en een aantal uren per dag werd deze rij pontjes geopend zodat het scheepvaartverkeer erdoor kon.‘s Middags werd je dan opgewacht door de Economische Dienst, die met politieagenten mensen controleerden of ze smokkelwaar bij zich hadden. Een keer zag ik hoe uit een kinderwagen twee flessen melk werden gehaald. De flessen werden zo op straat leeggegooid. Het waren Nederlanders die dat deden.’

     

Contact


Heb je een vraag aan ons? Wilt u meedoen als verteller, als basisschool, of een bijdrage leveren door een interview te begeleiden? Neem contact op, we helpen graag verder.

Christine: +31 6 816 834 18

NL41 TRIO 0254 753892