Mevrouw Coby Spaan woont nog steeds in hetzelfde huis als tijdens de oorlog. Ze vertelde ons over haar Joodse buurmeisje, Alie. Toen Alie weggevoerd weg, kreeg Mevrouw Spaan haar rolschaatsen in bewaring. Alie heeft ze nooit kunnen ophalen, want ze is gestorven in het Kamp Vught. We bezochten samen de struikelsteentjes die voor Alie en haar familie geplaatst werden.
Hoe was het om op te groeien tijdens de oorlog?
“We hadden het vrij goed thuis. Mijn vader heeft altijd goed voor ons gezorgd. Hij kon aardig Duits spreken en was ook wel een beetje brutaal. Hij liet zich niet zomaar alles aanleunen door de Duitsers. Hij was een beeldenmaker en had een klant in Friesland. Daar stuurde hij dan beeldjes in hoge kisten naartoe. Deze kisten hadden een dubbele bodem en de man betaalde niet met geld maar in natura. De kisten kwamen dus zogenaamd leeg terug, maar in de dubbele bodem zat dan wat eten, zoals rozijnen en spek of gecondenseerde melk. Mijn moeder maakte daar dan rijstebrij van. De Duitsers hebben het nooit ontdekt en zo kwamen wij toch vrij goed de Hongerwinter door.”
Herinnert u zich ook iets leuks uit de oorlog?
“Overdag speelden we altijd buiten of in onze grote tuin. Bij andere kinderen moest je altijd weken van tevoren vragen of je mocht komen spelen, maar bij ons was dat nooit een probleem. Iedereen was welkom! Mijn vader had zijn atelier in de kelder en we mochten van hem ook met alles spelen, zolang we het maar opruimden. We konden dus kleien, verven of tekenen. Voor mijn zus was het echter minder leuk. Zij was 15 jaar toen de oorlog begon en werkte in een chocoladewinkel. Toen de oorlog uitbrak mocht ze niet meer alleen naar buiten. Mijn vader was bang dat een Duitse soldaat haar zou verleiden of haar iets aan zou doen. Ze mocht niet langer werken in de chocoladewinkel, maar moest bij hem in het atelier gaan werken.”
Hadden jullie ook onderduikers?
“De zus van meneer Frank, die bij mijn vader werkte, zat bij ons ondergedoken. Ze verbleef in de werkplaats van mijn vader in de kelder en breide sokken voor ons. Dat was best spannend want boven ons woonden een Duitser en een NSB’er. Die hebben haar nooit ontdekt. Toch heeft ze de oorlog niet overleefd. Ze wilde op een dag absoluut naar de kapper. Dit was natuurlijk niet heel slim, maar ze ging. Toen was er een razzia in de straat van de kapper en werd ze opgepakt. Ze is nooit meer teruggekomen.”
